Đại hội đại biều toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần 13 theo kế hoạch sẽ diễn ra vào tháng 1/2021. Lãnh đạo đảng trong thời gian hiện nay nói nhiều về vấn đề nhân sự cho thời kỳ 5 năm sắp tới.
COVID-19 ảnh hưởng gì đến Đại hội 13?
Học giả Đỗ Thông Minh hiện cư ngụ tại Nhật nhưng luôn theo dõi tình hình chính trị Việt Nam, cho rằng hiện giờ, tình hình dịch bệnh ở Việt Nam có vẻ khá khả quan và sẽ không ảnh hưởng gì đến công việc tổ chức Đại hội đảng. Tuy nhiên, một số chuyên gia có nhận định rằng tình trạng có thể nặng lên bất cứ lúc nào nếu chủ quan:
“Bây giờ ở Việt Nam tình hình khá khả quan nhưng mà một số chuyên gia cũng nói là dịch ở Việt Nam chưa lên đến đỉnh, tức là tình trạng có thể nặng lên bất cứ lúc nào. Chúng ta cũng thấy là một số quốc gia như Âu châu hay Mỹ là những nước bị sau cùng, nhưng lại là những nước bị rất nặng.”
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình nêu quan điểm rằng dịch COVID-19 sẽ ảnh hưởng đến kỳ Đại hội sắp tới, vì 2 nguyên do chính. Thứ nhất là kinh tế Việt Nam ảnh hưởng vì dịch bệnh:
“Theo quan điểm của tôi thì nền kinh tế Việt Nam bình thường thì đã rất là yếu kém, rồi nợ nước ngoài, khả năng trả lãi cho số nợ đó cũng khó. Tức là đang rất khó khăn từ trước đại dịch đã vậy rồi. Khi đại dịch đến thì toàn bộ chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Đó là một cú đánh rất mạnh vào nền kinh tế yếu kém và ọp ẹp. Cho nên kinh tế của Việt Nam từ nay cho đến Đại hội thì nó rất là nặng nề và khó khăn. Đó là điều tôi nghĩ là ảnh hưởng lớn nhất đối với đại hội 13.

Thứ hai là sự ảnh hưởng từ phía Trung Quốc. Theo ông Nguyễn Vũ Bình, hiện nay, vị thế Trung Quốc trên trường Quốc tế giảm sút nghiêm trọng bởi vì Trung Quốc là nước khởi phát dịch bệnh mà vẫn để cho người từ Vũ Hán đi khắp nơi, lây lan ra nhiều nước và gây ảnh hưởng nặng nề đến toàn thể nền kinh tế Thế giới. Nhiều quốc gia đang có ý định kiện và bắt Trung Quốc phải chịu trách nhiệm.
Trong khi đó, Trung Quốc vốn luôn tạo ra sự ảnh hưởng nhất định đối với Việt Nam. Cho nên, khi Trung Quốc cũng đang gặp khó khăn thì sức ảnh hưởng của quốc gia này lên Việt Nam cũng sẽ có nhiều thay đổi:
“Nền kinh tế Trung Quốc cũng bị rất nặng nề. Cái ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Việt Nam rất là lớn mà nó lại đang ở trong dịp khó khăn như thế này thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Đại hội 13.
Ở đại hội này có hai điểm sẽ ảnh hưởng cực kỳ nặng nề là nền kinh tế bị một cú sốc vì COVID, trong khi nó đã rất là yếu kém rồi. Thứ hai là ảnh hưởng từ đồng minh ý thức hệ là Trung Quốc, cũng đang bị ảnh hưởng nặng nề.”
Các nhân vật chỉ đạo chống dịch có được lợi thế?
Theo số liệu được công bố cho đến ngày 7/5/2020, số ca nhiễm COVID-19 ở Việt Nam là 288, chưa có tử vong và 233 người đã bình phục.
Các hoạt động chống dịch ở Việt Nam được cả người dân trong nước và truyền thông quốc tế đánh giá là khá tốt.
Ông Lê Hoàng, người dân Hà Nội trong một lần trả lời RFA đã nói rằng Chính phủ Việt Nam có thể tận dụng tối đa mọi nguồn lực để chống dịch và họ đã làm tốt:
"Trong đảng họ làm cái gì thì cũng có quy trình cả, chứ không có ai chịu trách nhiệm riêng. Nhưng ở Việt Nam họ cũng làm cách ly các thứ tương đối tốt. Tôi ủng hộ."

Hôm 21/4, hãng tin Reuters dẫn lời Giám đốc khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO khẳng định "Do sự lãnh đạo mạnh mẽ của Chính phủ và sự hợp tác của người dân đã giúp ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh ở Việt Nam".
Những người trực tiếp chỉ đạo chống dịch tiêu biểu có thể kể đến là ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Vũ Đức Đam và chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung… Vậy những người này liệu có được lợi thế trong việc chọn lựa nhân sự khoá mới hay không?
Tiến sỹ Nguyễn Văn Khải từ Hà Nội khẳng định vấn đề dịch bệnh không ảnh hưởng gì đến Đại hội Đảng và chuyện nhân sự chủ chốt:
“Nhân sự người ta đã sắp xếp từ năm ngoái rồi, chả ai có thể thay đổi được. Đại hội 13 hay 14 gì thì cũng thế thôi.”
Theo ý kiến nhà báo Nguyễn Vũ Bình, “điểm cộng” cho những người chỉ đạo chống dịch nếu có đi chăng nữa cũng không đáng kể:
“Nếu có điểm cộng thì cái đó đối với quy trình bầu chọn, nhất là nhân sự cấp cao nhất, thì cũng không đáng kể lắm.
Đối với cơ chế toàn trị Cộng sản thì yếu tố này cũng không có ảnh hưởng lắm lớn lắm đến việc bầu chọn nhân sự cao cấp.
Tức là, nó có nhiều yếu tố để chọn nhân sự, nổi lên như vừa qua đã giúp chống dịch nếu có cũng chỉ là thêm chứ không phải là yếu tố chính để quyết định.”

Học giả Đỗ Thông Minh cho rằng dù ông Phúc và ông Đam đang được dư luận đánh giá tốt nhưng vấn đề nhân sự là do nhà cầm quyền sắp xếp:
“Theo tôi nghĩ thì ông Nguyễn Xuân Phúc và ông Vũ Đức Đam tương đối là được dư luận chú ý, mặc dù vẫn có những sơ sót nhưng có vẻ cũng không nặng lắm.
Còn ông Nguyễn Đức Chung thì có vấn đề về gia đình, làm ăn sân sau, và vụ Đồng Tâm… nên ông Chung thì hơi khó. Còn về nhân sự do nhà cầm quyền đảng sắp xếp, mình cũng không nói trước được.”
Nhóm thân Mỹ sẽ được trọng dụng?
Một yếu tố khác có thể làm ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhân sự cấp cao trong nhiệm kỳ sắp tới mà học giả Đỗ Thông Minh chỉ ra là tình hình sức khoẻ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng:
“Vấn đề khác là vai trò của ông Nguyễn Phú Trọng. Nếu ông khỏe thì ông sẽ đứng ra giải quyết. Bởi vì ông ấy là trưởng ban lo về vấn đề nhân sự cho nhiệm kỳ tới.
Nhưng nếu ông ấy yếu thì có thể sẽ bị người ta qua mặt, hoặc ông ấy không đủ khả năng để nắm vững hết các vấn đề.”
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình nêu quan điểm riêng của mình là trong Đại hội sắp tới, những nhân vật, nhóm quan chức “thân Mỹ” sẽ có lợi thế hơn. Bởi vì, như ông phân tích, hình ảnh Trung Quốc trong mắt Quốc tế đang xấu đi. Hơn nữa, Mỹ đã lên tiếng bênh vực Việt Nam khi Trung Quốc đâm chìm tàu cá ngư dân Quảng Ngãi hồi tháng trước:
“Tôi đang muốn nói đến xu thế của Quốc tế đang muốn Trung Quốc phải trả giá cho đại dịch này, rồi thêm chuyện Mỹ lên tiếng bảo vệ Việt Nam, ví dụ như vụ tàu Quảng Ngãi bị đâm chìm mà Mỹ đã lên tiếng.
Như vậy thì có thể sẽ có những ảnh hưởng từ phía Mỹ về vấn đề nhân sự. Những người hoặc nhóm người nghiêng về Mỹ có thể sẽ được trọng dụng hơn.
Những nhân vật của bộ Ngoại giao hoặc Chính phủ thì thường có xu hướng nghiêng về phía Mỹ hơn là nhân vật bên Đảng.”
Ngày 2/4/2020, tàu cá có tám ngư dân Việt Nam bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm tại khu vực đảo Phú Lâm.
Ngày 6/4, Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông cáo nói rằng "vô cùng quan ngại" về vụ việc này và yêu cầu Trung Quốc "ngừng lợi dụng những bất lợi sự hay thiếu tập trung của các nước khác để đẩy mạnh các yêu sách phi pháp trên Đông."
Hôm 26/4, tướng Nguyễn Chí Vịnh phát biểu trên kênh Truyền hình Quốc phòng rằng "Điều đáng lên án là những quốc gia nhân dịp này đẩy mạnh những hoạt động phi pháp và tham vọng của họ. Và cái đó tôi cho là không có lợi cho quốc gia đó. Những quốc gia nào làm điều đó không có lợi".