Trong chương trình VHNT tuần này Mặc Lâm mời quý thính giả theo dõi những dữ kiện liên quan đến vấn đề này.
Mấy ngày qua, giới sáng tác trong nước lại chứng kiến một vụ tịch thu sách khác do cục xuất bản thuộc Bộ Văn Hóa Thông Tin và Truyền Thông thực hiện đối với cuốn "Thời của Thánh Thần" của nhà văn Hoàng Minh Tường.
Tại sao cuốn sách bị ngưng không cho phát hành trong khi Hội Nhà Văn Việt Nam là đơn vị đứng ra in ấn và xuất bản? Liệu những động thái này của Cục Xuất Bản có phải đang lập lại những gì đã từng sử dụng đối với tác phẩm "Trần Dần Thơ" vài tháng trước đây hay không?
Và tại sao những vụ việc khống chế văn học như vậy vẫn xảy ra tại Việt Nam trong khi nhà nước đang cố tạo cho mình một bề ngoài dân chủ cho phù hợp với đời sống quốc tế hiện nay?
Tiếng nổ của văn xuôi
Nhà văn thì bao giờ cũng phải có bột mới gột nên hồ. Nhà văn viết tiểu thuyết thì anh phải có tư liệu, chất liệu đời sống chứ viết thật trăm phần trăm thì là hồi ký. Tôi viết ra và tôi cảm thấy nó đã thuộc về độc giả rồi...
Hoàng Minh Tường
Nhà văn Hoàng Minh Tường, hội viên Hội Nhà Văn Việt Nam, sinh năm 1948 tại Hà Tây. Ông đã sáng tác hơn 10 tiểu thuyết, ba tập truyện ngắn cùng nhiều tác phẩm bút ký, phóng sự.
Tiểu thuyết mới nhất của ông vừa được Hội Nhà Văn Việt Nam in và xuất bản là quyển "Thời Của Thánh Thần" đang gây xôn xao dư luận trong nước. Quyển tiểu thuyết này được giới phê bình văn học đánh giá cao, có người còn không ngần ngại nói rằng đây là một tiếng nổ của văn xuôi.
Trang nhà của nhà thơ Trần Nhương là nơi đưa thông tin của cuốn sách cũng như đăng tải những nhận định của nhà phê bình văn học Vũ Nho nói về tác phẩm này. Ông Vũ Nho đã hết lời ca ngợi "Thời của Thánh Thần" và theo ông thì tác phẩm vượt trội này sẽ được đón nhận một cách nồng nhiệt bởi sự bức phá mà ông cho là rất ngoạn mục của nó.
Tác giả Phương Ngọc đăng một bài viết về cuốn sách trên một tờ báo mạng trực thuộc VietnamNet cho rằng tiểu thuyết "Thời của Thánh Thần" đã chấm dứt những sự kiện của thời cải cách ruộng đất bằng những chi tiết độc đáo đến nỗi các nhà văn khác không thể khai thác gì thêm được nữa trong sự kiện lịch sử này.
"Thời của Thánh Thần" có nội dung kể về một giai đoạn đen tối nhất của miền Bắc trong thời gian từ thời cải cách ruộng đất nay.
Tác phẩm vẽ lại những đổ vỡ bi thảm của cả một giòng họ kéo dài hơn nửa thế kỷ. Những sự việc xảy ra trong cuốn sách là chân dung trung thực đến kinh ngạc miêu tả những thất bại cay đắng của chế độ cộng sản mà nhiều người đọc cho là mạnh mẽ nhất từ trước đến nay.
Có phải vì những yếu tố này mà quyển sách bị ngưng phát hành mặc dù nó đã được tung ra thị trường cách nay chỉ vài ngày hay không?
Lý do bị thu hồi?
Nhà thơ Trần Nhương, người đưa thông tin sớm nhất về quyển sách cho biết:
Theo luật ở bên này là cứ nộp liên chiểu mười ngày là phát hành nhưng quyển này chỉ có 8 ngày rưỡi nên mấy ông ấy làm khó phạt hết một mớ. Nhưng thật ra còn những việc khác nữa đấy là cái cớ thôi nhưng mình nghĩ chính là cái nội dung. Đây là một tác phẩm rất trung thực và nhân hậu mà anh Tường đã dồn hết sức lực mình ra để viết.
Nhà văn Tạ Duy Anh, người chịu trách nhiệm biên tập cho cuốn sách đã có những nhận xét:
Bọn tôi phụ thuộc vào các quyết định của cục xuất bản. Họ cho rằng vi phạm luật vì phát hành sớm nhưng thật ra là vì vấn đề nội dung của cuốn sách...
Bọn tôi phụ thuộc vào các quyết định của cục xuất bản. Họ cho rằng vi phạm luật vì phát hành sớm nhưng thật ra là vì vấn đề nội dung của cuốn sách...
Nhà văn Tạ Duy Anh
Tác phẩm "Thời Của Thánh Thần" dày 648 trang kể lại những câu chuyện xảy ra trong giòng họ Nguyễn Kỳ kéo dài hơn nửa thế kỷ. Bắt đầu từ những ngày đầu cải cách ruộng đất cho đến đời cuối cùng của người con mang tên Nguyễn Kỳ Vọng đã vượt biên sang Mỹ.
Nhân vật Nguyễn Kỳ Vọng điển hình cho hàng triệu người miền Bắc di cư vào Nam, sinh cơ lập nghiệp, thành công trên con đường công danh và cuối cùng tháo chạy một lần nữa ra nước ngoài trong những năm đầu thập niên tám mươi.
Một nhân vật khác, con nuôi của dòng họ Nguyễn Kỳ được tác giả dựng lên vừa là phản diện vừa là chính diện. Nhân vật này không ngại ngùng gì bán đứng bố mẹ của mình nhưng cuối cùng thì vượt lên được những nhỏ mọn đời thường để trở về bản năng gốc của con người là tính thiện.
Nhà văn Hoàng Minh Tường rất dè dặt khi trả lời chúng tôi về những vấn đề xoay chung quanh cuốn sách. Khi được hỏi ông xây dựng nhân vật trên dữ kiện thật hay chỉ là hư cấu, ông cho biết:
Nhà văn thì bao giờ cũng phải có bột mới gột nên hồ. Nhà văn viết tiểu thuyết thì anh phải có tư liệu, chất liệu đời sống chứ viết thật trăm phần trăm thì là hồi ký. Tôi viết ra và tôi cảm thấy nó đã thuộc về độc giả rồi...
Khi thính giả đang nghe bài này là lúc mà Hội Nhà Văn Việt Nam đã có một buổi họp nội bộ đánh giá lại cuốn sách theo đề nghị của Cục Xuất Bản.
Giới yêu sách và yêu sự thật hy vọng tác phẩm "Thời Của Thánh Thần" sẽ đến tay người đọc bằng con đường công khai, bất kể nội dung của nó chứa đựng những gì. Người đọc hôm nay khước từ những ấn phẩm viết theo đơn đặt hàng, cho dù người viết có tài năng đến cỡ nào chăng nữa.