Tại Việt Nam ý thức người dân trong việc bảo vệ môi trường sinh thái ra sao và cơ quan chức năng có những chương trình gì để giúp đỡ cộng đồng trong vấn đề này?
Biến đổi khí hậu và môi trường sống
Vấn đề biến đổi khí hậu và môi trường sống con người trên trái đất đang bị đe dọa hẳn không còn mấy xa lạ với nhiều người Việt Nam. Chuyện mưa bão, nóng lạnh bất thường trong những năm qua; thế rồi nước mặn xâm nhập đất liền, nguồn nước sông suối, nước ngầm không còn dồi dào và trong mát như xưa kia đang được người dân trải nghiệm.
Vậy việc góp phần để giảm thiểu những tác động gây nên các biến đổi trong môi trường sinh thái của nhiều người Việt Nam ra sao?
Một nguời dân sống tại vùng đất khô cằn Vĩnh Linh, Quảng Trị cho biết về nhận thức của chính bản thân ông và những người quen biết về vấn đề môi trường:
"Người ta biết hiện tượng như thế và nghe nói nhiệt độ trái đất nóng lên, nước biển dâng lên nhưng chỉ biết thế thôi, nhưng không hiểu sâu. Cũng được giáo dục thường xuyên. Hôm nay Ngày Trái đất thì vùng này có lễ phát động còn chương trình hành động cụ thể thì không rõ lắm."
Người ta biết hiện tượng như thế và nghe nói nhiệt độ trái đất nóng lên, nước biển dâng lên nhưng chỉ biết thế thôi, nhưng không hiểu sâu. Cũng được giáo dục thường xuyên. Hôm nay Ngày Trái đất thì vùng này có lễ phát động còn chương trình hành động cụ thể thì không rõ lắm.
Một nông dân ở Quảng Trị
Ông này cũng đề cập đến việc trồng rừng như họat động mang lại lợi ích kinh tế cho nguời dân và bảo vệ môi sinh:
"Hiện nay nhận thức lợi ích kinh tế và môi trường nên dân trồng rất nhiều, tốt. Nhưng vai trò quản lý cũng đầy đủ. Dân được giao đất giao rừng. Ở đây trồng chủ yếu cây thông nhựa và keo lá tràm; còn cây hụynh thì chỉ có một số hộ vì chi phí cao, chi phí bảo vệ khó và điều kiện về đất đai bởi cây này chỉ trồng được ở đất rừng thôi.
Vùng này cũng gần cát biển và trồng phi lao nhưng cây lên rất khó mặc dù cây này có thể giữa cát bay, cát trôi. Cây này thuộc rừng phòng hộ mà trồng thì không hiệu quả kinh tế nên nhà nước quản lý và thuê trồng thôi."
Một thanh nữ ở thủ đô Hà Nội cho biết một số thông tin liên quan vấn đề môi trường:
"Nói chung thì ý thức của người dân về vệ sinh cũng đỡ hơn, từ đó tình hình vệ sinh cũng đỡ hơn một chút. Mấy năm trước đây ra đường thì rất bẩn nhưng nay thì rác rưởi cũng đỡ hơn. Tuyên truyền chỉ trên đài báo, TV thôi nhưng trong xã hội cũng không có.
Mọi người thì công việc hằng ngày cũng bận nên không để ý. Còn trồng cây hằng năm thì nơi nào có điều kiện thôi chứ ở HN có đất đâu mà trồng.”
Vai trò của chính quyền?
Trong một dịp như Ngày Trái Đất hôm nay, cơ quan chức năng có những họat động gì để giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường, phục hồi đa dạng sinh thái của đất nước.
Ông Trần Hồng Hà, Cục trưởng Tổng Cục Môi trường cho biết các công việc mà cơ quan chức năng đang và sẽ thực hiện:
"Ngày hôm nay là ngày quan trọng để từ nay cho đến ngày Môi trường 5 tháng 6 sẽ có nhiều họat động khác nhau, bao gồm hội nghị, hội thảo, truyền thông để dân hiểu những vấn đề đang đe dọa đến trái đất. Đồng thời xem xét cách hưởng ứng của các cơ quan nhà nước, cơ quan khoa học, của người dân.
Hôm nay là ngày Trái đất nhưng sự kiện chính sẽ là ngày 5 tháng 6, từ nay đến đó sẽ lồng ghép tổ chức trên phạm vi tòan quốc. Chủ đề năm nay là vấn đề biến đổi khí hậu tòan cầu nên chúng tôi sẽ chọn một địa điểm nơi mà chịu ảnh hưởng nhiều nhất để đại diện cho cá nước để tổ chức.
Vấn đề là bàn vấn đề khoa học để có hành động ứng phó cụ thể. Chúng tôi đã trình chính phủ kế họach hành động. Sau ngày 5 tháng 6 thì mỗi người mỗi cấp phải có đóng góp cụ thể."
Với tư cách người đứng đầu Tổng cục Bảo vệ Môi trường, ông Trần Hồng Hà cũng có chia xẻ:
"Thông điệp mà tôi muốn nói là công việc môi trường là sự nghiệp toàn dân. Công tác môi trường là trách nhiệm của mỗi người dân, của nhà nước, của các tổ chức chính trị xã hội.
Thứ hai vấn đề môi trường không ở đâu xa cả. Nghĩ thì nghĩ tòan cầu nhưng hành động thì mỗi người phải bằng một hành động rất nhỏ. Mỗi người dân hãy đừng là người gây hại cho môi trường. Sinh viên học sinh còn trẻ thì trong học tập hiểu và giúp tuyên truyền cho người lớn tuổi trong gia đình.
Công việc môi trường là sự nghiệp toàn dân. Công tác môi trường là trách nhiệm của mỗi người dân, của nhà nước, của các tổ chức chính trị xã hội. Kinh tế phát triển dựa vào nhiều yếu tố. Vấn đề môi trường là vấn đề lớn cần sự điều tiết của nhà nước giúp giải quyết các vấn đề đan xen có tính tổng hợp.
Ông Trần Hồng Hà
Kinh tế phát triển dựa vào nhiều yếu tố. Vấn đề môi trường là vấn đề lớn cần sự điều tiết của nhà nước giúp giải quyết các vấn đề đan xen có tính tổng hợp.”
Lịch sử Ngày Trái Đất 22-4
Chúng tôi xin phép nhắc lại đôi nét về lịch sử của họat động này.
Ngày Trái đất 22 tháng 4 do thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Gaylord Nelson khởi xướng. Vào ngày 22 tháng 4 năm 1970 hai chục triệu người Hoa Kỳ đã xuống đường kêu gọi cho một môi truờng trong sạch và bền vững.
Từ đó đến nay hằng năm ngày Trái đất 22 tháng tư được tổ chức tại Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác trên thế giới để cổ xúy cho việc bảo vệ môi trường.
Mục Khoa Học & Môi trường kỳ này tạm dừng tại đây. Hẹn gặp lại quí thính giả và các bạn trong chương trình kỳ tới cũng vào giờ này trên làn sóng phát thanh của Đài Á Châu Tự Do.
Gia Minh chào tạm biệt.