អ្នកឃ្លាំមើល​ថា កម្ពុជា​អាច​នឹង​បាត់បង់​ប្រាសាទ​តាមាន់​ធំ​ទាំង​ស្រុង បើ​នៅ​បន្ត​ចរចា​ទ្វេ​ភាគី​ជាមួយ​ថៃ

0:00 / 0:00

អ្នកឃ្លាំមើល​កម្ពុជា​លើកឡើង​ថា កម្ពុជា​អាច​នឹង​បាត់បង់​តំបន់​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំទាំងស្រុង ទៅកាន់​ភាគី​ថៃ ប្រសិនបើ​កម្ពុជា​នៅតែ​បន្ត​ចរចា​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ថៃ ដូច​ករណី​នៅ​កោះគជ់ដែរ តាមរយៈ​ការ​តាំង​មូលដ្ឋាន​យោធា រដ្ឋបាល​សាធារណៈ និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ក្នុង​តំបន់​នោះ។ ពួកគាត់​ថា មេដឹកនាំ​កម្ពុជា​គួរតែ​លើក​យក​សំណុំរឿង​នេះ ប្ដឹង​ទៅ​តុលាការ​អន្តរជាតិ ដូច​ករណី​នៅ​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​ប្រទេស​ទាំង២ មាន​អរិភាព និង​ប្រឈមមុខ​ផ្នែក​យោធា​ដាក់គ្នា។

អ្នកឃ្លាំមើល​កម្ពុជាលើកឡើង​ថា ពួកគាត់​មិន​គាំទ្រ​ឱ្យ​កម្ពុជា និង​ថៃ ដោះស្រាយ​បញ្ហា​វិវាទ​ព្រំដែន​នៅ​ ប្រាសាទ​តាមាន់​ធំ ដោយ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​យោធា​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ ពួកគាត់​ក៏​មិន​ទុកចិត្ត​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា នៅ​ក្នុង​ការ​ចរចា​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ថៃ​ដែរ។

អតីត​តំណាងរាស្ត្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី នៅ​ថ្ងៃទី២១ ខែ​កុម្ភៈ ថា កម្ពុជា​កាន់តែ​បាត់បង់​ឥទ្ធិពល នៅ​ក្នុង​តំបន់​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ និង​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ទៀត​នៅ​លើ​ភ្នំ​ដងរែក ខណៈ​ប្រទេស​ថៃ បាន​បង្ហាញ​ពី​គោលជំហរ​កាន់តែ​ច្បាស់ ដោយ​ចាត់​ទុក​តំបន់​ជម្លោះ​នេះថា ជា​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ហើយ។ លោក អ៊ុំ សំអាន បន្ត​ថា ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ព្រំដែន​នេះ កម្ពុជា​មិន​អាច​ចរចា​ជា​លក្ខណៈ​ទ្វេភាគី​ជាមួយ​ថៃ​ឡើយ ដោយ​កម្ពុជា ត្រូវ​ស្វែងរក​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ក្នុង​រឿង​នេះ ពី​ស្ថាប័ន​តុលាការ​អន្តរជាតិ ផ្អែក​លើ​សន្ធិសញ្ញា​បារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៤ និង​ឆ្នាំ ១៩០៧ ស្ដីពី​ការ​កំណត់​ព្រំដែន​ឥណ្ឌូចិន ដែល​កម្ពុជា​កាលនោះ ស្ថិត​ក្រោម​អាណានិគម​បារាំង។

លោក អ៊ុំ សំអាន៖«ប្រាសាទ​តាមាន់តូច តាមាន់ធំ និង​តាក្របី ហ្នឹង ប្រៀប​ដូចជា​រងើកភ្លើង ដែល​អាច​ឆាបឆេះ​បាន​គ្រប់​ពេល។ ប្រសិនបើ​អូស​បន្លាយ​កាន់តែ​យូរ សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​យើង​មាន​ភាព​ទន់ខ្សោយ​ជាង​ថៃ បើ​គិត​តាម​ផ្នែក​យោធា ក៏​យើង​ទន់ខ្សោយ​ជាង​ថៃ បើ​ចំនួន​ទ័ព ហើយ​នឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏​តិច​ជាង​ថៃ។ អ៊ីចឹង​ឥទ្ធិពល​នយោបាយ និង​យោធា សុទ្ធតែ​ខ្សោយ​ជាង​ថៃ បើ​អូស​បន្លាយ​យូរ គឺ​អាច​បាត់​ប្រាសាទ​ទាំង​បី​ហ្នឹង ទៅ​ថៃ​តែម្ដង»។

ការ​ថ្លែង​របស់​លោក អ៊ុំ សំអាន មន្ត្រី​បក្ស​ប្រឆាំង ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់ពី​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថៃ អ្នកស្រី ផៃថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Paetongtarn Shinawatra) បាន​ប្រកាស​ពី​គម្រោង​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​មក​កម្ពុជា នៅ​ក្នុង​ពេល​ដ៏​ខ្លី​ខាង​មុខ ដើម្បី​ពិភាក្សា​ជាមួយ​មេ​ដឹកនាំ​កម្ពុជា អំពី​បញ្ហា​វិវាទ​នៅ​តំបន់​ប្រាសាទ​តាមាន់​ធំ និង​បញ្ហា​ការ​ឆបោក​តាម​អ៊ីនធឹណិត។

ហេតុអ្វីបានជាជម្លោះនៅ​ប្រសាទនេះកម្រើកឡើងវិញ?

ភាព​ចម្រូងចម្រាស​រវាង​កងទ័ព​កម្ពុជា និង​ថៃ នៅ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ បាន​កើតឡើង​ម្ដងទៀត កាលពី​ថ្ងៃទី១៣ ខែ​កុម្ភៈ នៅ​ពេល​មាន​ទាហាន និង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មួយ​ក្រុម ដើរ​ទស្សនា​នៅ​ក្នុង​បរិវេណ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ និង​បាន​ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា​ច្រៀង​ចម្រៀង​មនសិការ​ជាតិ គឺ​បទ «សុវណ្ណភូមិ​ដី​ខ្មែរ»។ ខណៈ​នោះ ទាហាន​ថៃ​មួយ​ក្រុម ដែល​ឈរជើង​នៅ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ បាន​រារាំង​ក្រុម​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ មិន​ឱ្យ​ច្រៀង​ដល់​ចប់​នោះ​ឡើយ ដោយ​បារម្ភ​ថា ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នឹង​ប្រើប្រាស់​វិធី​នេះ​ធ្វើ​ជា​ភស្តុតាង ​ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​ការ​ទាមទារ​ទឹកដី​ទៅ​ថ្ងៃមុខ។

ជម្លោះ​ពាក្យ​សម្ដី​នេះ មាន​ភាព​ធូរស្រាល​ឡើងវិញ ក្រោយ​ពេល​មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​បញ្ហា​ព្រំដែន​រវាង​កម្ពុជា និង​ថៃ ដោយ​បើក​កិច្ច​ប្រជុំ​ជជែក​គ្នា​​លើ​បញ្ហា​ការ​យល់​ច្រឡំ បន្ទាប់ពី​មេបញ្ជាការ​យោធា​ថៃ ប្រចាំ​ភូមិភាគទី២ បាន​ដាក់​លិខិត​តវ៉ា​ជា​ផ្លូវការ​មក​កម្ពុជា តាមរយៈ​គណៈកម្មាធិការ​ព្រំដែន​ភូមិភាគ​ថៃ-កម្ពុជា (RBC)។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​របស់​ថៃ លោក ភូមិថាំ វេឆាយាឆៃ (Phumtham Wechayachai) បាន​អះអាង​ថា តំបន់​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ ដែល​ក្រុម​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ នាំគ្នា​ចូល​ទៅ​ច្រៀង​ចម្រៀង​ដាស់តឿន​មនសិការ​ជាតិ​នេះ គឺ​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​ទឹកដី​ថៃ ដែល​លោក​អះអាង​ថា មិន​ទាន់​បោះ​បង្គោល​ព្រំដែន​ច្បាស់លាស់ និង​បាន​ចោទ​កម្ពុជា ថា​ជា​អ្នក​បង្ករឿង។

វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការពារជាតិ អ្នកស្រី ម៉ាលី សុជាតា និង​លោក ឈុំ សុជាតិ ដើម្បី​សុំ​ការ​បកស្រាយ​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ​បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃទី២១ ខែ​កុម្ភៈ។

ក៏ប៉ុន្តែ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី១៩ ខែ​កុម្ភៈ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ចោទ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​របស់​កម្ពុជា និង​ថៃ ថា​ យក​បញ្ហា​ព្រំដែន​មក​កេង​ចំណេញ​នយោបាយ និង​ហាម​មិន​ឱ្យ​គណបក្ស​ឆាំង លើក​យក​បញ្ហា​នេះ​មក​និយាយ​ឡើយ ដោយ​លោក​អះអាង​ថា អ្នក​នយោបាយ​មិន​ដឹង​ពី​បច្ចេកទេស​ជាង​អ្នក​ភូមិសាស្ត្រ​ឡើយ។

អត្ថបទដែលទាក់ទង៖

លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថា ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ព្រំដែន​ដោយ​សន្តិវិធី និង​មិនខ្លាច​ប្រើ​កម្លាំង​ទ័ព បើ​មាន​ការ​ឈ្លានពាន

ប្រមុខការពារជាតិថៃ បង្ហាញការ​មិន​ពេញចិត្ត ករណីពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មួយ​ក្រុមច្រៀងចម្រៀងជាតិ នៅ​ប្រាសាទ​តាមាន់​ធំ

មន្ត្រីយោធាថៃដាក់​លិខិត​តវ៉ាមកកម្ពុជា រឿងពលរដ្ឋ​ខ្មែរច្រៀងភ្លេង​ជាតិ​នៅ​ប្រាសាទតាមាន់ធំ

មន្ត្រីយោធាព្រំដែនកម្ពុជា និង​ថៃ ឈានដល់ការយោគយលគ្នា​ឡើង​វិញ ក្រោយ​ការ​ប៉ះទង្គិច​​ពាក្យ​សម្ដីគ្នានៅ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ

ទោះជា​បែបណា​ក្ដី អ្នក​អត្ថាធិប្បាយ​នយោបាយ លោក គឹម សុខ លើកឡើង​ថា គឺ​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និង​ឪពុក គឺ​លោក ហ៊ុន សែន ទៅវិញ​ទេ ដែល​យក​បញ្ហា​ព្រំដែន​មក​ធ្វើ​ប្រជាភិថុតិ ដើម្បី​កេង​ចំណេញ​នយោបាយ ជាពិសេស​នៅ​មុន​ពេល​បោះឆ្នោត។ លោក គឹម សុខ បន្ត​ថា ប្រសិនបើ​មេដឹកនាំ​កម្ពុជា នៅតែ​បន្ត​យក​បញ្ហា​នេះ ទៅ​ចរចា​ជាមួយ​ភាគី​ថៃ ជា​លក្ខណៈ​ទ្វេភាគី​ទៀត​នោះ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា កាន់តែ​ខាតបង់។

លោក គឹម សុខ៖«ចរចា​ទ្វេភាគី​មិន​កើត​ទេ។ ចរចា​រឿង​កោះគជ់ កោះគជ់​ថៃ​យក ចរចា​រឿង​ដែនសមុទ្រ ថៃ​ដាក់​ទ័ព​ត្រួតត្រា​លើ​ដែនសមុទ្រ។ ចរចា​រឿង​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ ថៃ​រាលដាល​យក​ប្រាសាទ​តាមាន់តូច យក​ទៅ​គ្រប់គ្រង​រួម​ជាមួយ​កម្ពុជា នៅ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ ប្រាសាទ​តាក្របី។ ដូច្នេះ​មិន​អាច​ចរចា​ទ្វេភាគី​ឡើយ។ ខ្មែរ​ចាញ់ប្រៀប​ពេក​ហើយ»។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ទំនាស់​ពាក្យសម្ដី​រវាង​យោធា​កម្ពុជា និង​ថៃ​នេះ​ដែរ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួងការពារជាតិ​ថៃ លោក ភូមិថាំ បាន​បញ្ជាក់​កាលពី​ថ្ងៃទី២០ ខែ​កុម្ភៈ ថា នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិន​បាន​សុំទោស​ថៃ​ក្នុង​ករណី​នេះ​ទេ ដោយ​លោក​បាន​បង្ហាញ​ការ​សោកស្ដាយ។ ការ​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​នេះ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​សារព័ត៌មាន​របស់​ថៃ​បាន​ចុះផ្សាយ​ថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​សុំទោស​លោក ភូមិថាំ ក្នុង​ករណី​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ច្រៀង​ចម្រៀង​មនសិការ​ជាតិ នៅ​មុខ​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ។

សាវតារ​ខ្លះៗ របស់​ប្រាសាទតាមាន់ធំ

ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ គឺជា​ប្រាសាទ​បុរាណ​របស់​ខ្មែរ​មួយ កសាង​ក្នុង​សតវត្សរ៍ទី១១ មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិសាស្ត្រ​លើ​ភ្នំ​ដងរែក ស្ថិត​ក្នុង​ឃុំ​គោកមន ស្រុក​បន្ទាយអំពិល ខេត្ត​ឧត្តរមានជ័យ ជាប់​ព្រំដែន​ថៃ នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សុរិន្ទ (Surin)។ ថៃ​បាន​ចាត់​ទុក​តំបន់​នេះ ស្ថិត​ក្នុង​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន រហូតដល់​ឆ្នាំ២០០៨ ក្នុង​ពេល​ដែល​កម្ពុជា-ថៃ មាន​ជម្លោះ​ព្រំដែន នៅ​ជិត​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​នោះ តំបន់​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ បាន​ក្លាយ​ជា​តំបន់​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​រវាង​ទាហាន​ខ្មែរ-ថៃ ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​វត្តមាន​កងទ័ព​ទាំង​សងខាង បន្ត​ឈរជើង​នៅ​ទីនោះ​រហូត​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន។ ក្រៅពី​ប្រាសាទ​តាមាន់ធំ ភាគី​ថៃ​បាន​ដាក់​បញ្ឈរជើង​នៅ​ទីតាំង​ប្រាសាទ​តាក្របី ជាមួយ​ទាហាន​ខ្មែរ​ដូចគ្នា​ដែរ ខណៈ​ប្រាសាទ​តាមាន់តូច ត្រូវ​បាន​ថៃ​ចូល​គ្រប់គ្រង​ទាំងស្រុង។

អ្នកឃ្លាំមើល​ជំរុញ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​លើក​យក​វិវាទ​ព្រំដែន​នៅ​តំបន់​ភ្នំ​ដងរែក ទៅ​ដោះស្រាយ​នៅ​តុលាការ​អន្តរជាតិ ដូច​ករណី​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ ដែល​តុលាការ​យុត្តិធម៌​អន្តរជាតិ​ទីក្រុង​ឡាអេ (The Hague) សម្រេច​ឱ្យ​កម្ពុជា​ឈ្នះក្ដី​នៅ​ឆ្នាំ១៩៦២ និង​បន្ត​ឈ្នះ​ជាថ្មី​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ២០១៣ ហើយ​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​បាន​ស្ថិតនៅ​ជា​សម្បត្តិ​ជាតិ​របស់​ខ្មែរ រហូត​មក​ទល់​សព្វថ្ងៃ​នេះ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។