អ្នកជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា សង្ស័យថា មានគេបង្កើតគណនីក្លែងក្លាយយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដើម្បីចូលទៅវាយលុកលទ្ធផលស្ទង់មតិរបស់អង្គការខុមហ្វ្រែល ដែលស្ទង់មតិលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក អំពីការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន។ គណនីក្លែងក្លាយទាំងនេះ មានឥទ្ធិពលកែប្រែលទ្ធផលស្ទង់មតិ ពីខ្មៅឲ្យក្លាយទៅជាសបានយ៉ាងងាយ។
អ្នកជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា ដែលថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ព្រោះព្រួយបារម្ភពីការសងសឹកពីសំណាក់អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ បានប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្នុងចំណោមគណនី ដែលចុចគាំទ្រការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន នោះ ភាគច្រើនលើសលប់ជាគណនីមានឈ្មោះជាបរទេស ដែលមិនមែនជាជនជាតិខ្មែរ។ ឈ្មោះបរទេសទាំងនោះ រួមមាន Madeleine Janczewski, Staci Vitellaro, Quincy Velasquez, Meagan Calvello, Prince Delcalo ។ល។
អ្នកជំនាញរូបនេះ បន្តទៀតថា គេមិនពិបាកសម្គាល់ថា គណនីទាំងនោះ គឺជាគណនីសម្បក ដែលបង្កើតឡើងដោយមនុស្សមួយក្រុម ដែលក្នុងមនុស្សម្នាក់អាចបង្កើត ឬគ្រប់គ្រងគណនីបានរាប់រយ ឬរហូតដល់ពាន់នោះទេ ព្រោះទីមួយគណនីទាំងនោះ គ្មានរូបភាព profile ឬមានដែរតែជារូបមិនពិតរបស់ម្ចាស់គណនីនោះ។ ជាងនេះទៅទៀត បើគេឆែកមើលគណនីហ្វេសប៊ុកទាំងនោះ គេនឹងដឹងកាន់តែច្បាស់ថា ម្ចាស់គណនីទាំងនោះ បង្កើតវាគ្រាន់តែជាសម្បក សម្រាប់ទុកចុច likes ឬគាំទ្រគណនីហ្វេសប៊ុកណាមួយ ឬក្នុងគោលបំណងបង្កើនតែតួលេខ តែគ្មានមនុស្សពិតប្រាកដ ដើម្បីគ្រាន់តែបោកបន្លំទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកជំនាញរូបនេះ បន្ថែមថា ជាទូទៅ គណនីទាំងនេះ មិនសកម្មទេ គឺមួយសប្ដាហ៍ពេញ គណនីគ្មានបង្ហោះអត្ថបទ ឬសារអ្វីមួយផងក៏មាន។ គណនីច្រើនទៀត ទើបតែត្រូវបានបង្កើតភ្លាមៗ ដើម្បីតែគោលបំណងនេះឯង។
ប្រតិកម្មរបស់អ្នកជំនាញខាងបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យានេះ ធ្វើឡើងក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឌឺដងឡងសម្ដីឲ្យអង្គការខុមហ្វ្រែល ដោយបបួលឲ្យហ៊ានផ្សាយលទ្ធផលស្ទង់មតិ ដែលខ្លួនបានធ្វើលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក អំពីការយល់ឃើញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជុំវិញ ករណីចាប់ខ្លួន ចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ថា តើការធ្វើបែបនេះគឺជាការរំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដែរឬយ៉ាងណា? ការស្ទង់មតិនោះ ចាប់ផ្ដើមធ្វើពីថ្ងៃទី៩ ខែ សីហា និងបិទបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី១៦ ខែ សីហា ដោយមានអ្នកចូលរួមជាង ១៣.៦០០ គណនី។ ក្នុងនោះមានគណនី ៧៩% ថា ការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន គឺមិនរំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិ ទល់នឹង ២១% ថា រំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិ៖ «ចាំមើលអាខុមហ្រ្វែលវាផ្សាយឬអត់ ? ហើយវិទ្យុបរទេសនិយាយភាសាខ្មែរវាផ្សាយឬអត់ ? អាពួកសិទ្ធិមនុស្សវាផ្សាយឬអត់ ? អាពួកអ្នកប្រឆាំងវាផ្សាយឬអត់ ? បើមិនហ៊ានទេ ខ្ញុំចាត់ទុកថាអ្នកឯងជាតិរច្ឆាន ! តិរច្ឆាន !» ។
សំឡេងទះដៃកងរំពង ពេលលោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងសារគំរោះគំរើយ អសុរោះ និងខ្វះសុជីវធម៌បែបនេះ ជារូបភាពស៊ាំភ្នែក ស៊ាំត្រចៀកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលតាមដានស្ដាប់ការផ្សាយផ្ទាល់សាររបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅហើយ។ មន្ត្រីរបស់លោក មានទាំងរដ្ឋមន្ត្រី និងឧកញ៉ាផង ដែលនៅអង្គុយហែហមក្រោយលោក ហ៊ុន សែន ទះដៃទាំងទឹកមុខរីករាយ។
អ្នកទាំងនេះ ក៏ប្រហែលជាបានជ្រាបដែរហើយថា របបក្រុងភ្នំពេញ រងការរិះគន់ជុំទិសពីស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិ ជុំវិញការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុន ឈុន នេះ។ អង្គការ និងស្ថាប័នទាំងនេះ យល់ស្របគ្នាថា របបក្រុងភ្នំពេញ រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងរំលោភច្បាប់ ជាពិសេស រំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពលរដ្ឋ ក្នុងការបញ្ចេញមតិ។
ប្រទេសជាច្រើនបានដាក់ទណ្ឌកម្មរបបលោក ហ៊ុន សែន ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យនេះឯង។ សហភាពអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា បានចាប់ផ្ដើមអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចដកការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០% ពីកម្ពុជា ក៏ដោយសាររឿងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនេះដែរ។
ដូច្នេះ ការត្រេកអរនឹងលទ្ធផលស្ទង់មតិ ដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការខុមហ្រ្វែលនេះ គ្មានអ្វីអាចជម្រះភាពអាស្រូវរបស់របបក្រុងភ្នំពេញបាននោះទេ។ ជាងនេះទៅទៀត លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ប្រឹងបបួលគេឯងឲ្យផ្សាយនេះ គឺមិនមែនជាលទ្ធផលត្រឹមត្រូវ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីមតិពលរដ្ឋខ្មែរពិតប្រាកដនោះឡើយ។
មន្ត្រីអង្គការខុមហ្រ្វែល ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដែរ ព្រោះខ្លាចមានការសងសឹកពីអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ បានប្រាប់អាស៊ីសេរីថា តាមការស្រាវជ្រាវបឋមទៅលើគណនីជាច្រើន បង្ហាញឲ្យឃើញនូវភាពមន្ទិលអំពីម្ចាស់គណនី ដែលមានឈ្មោះជាបរទេសទាំងនោះ។ មន្ត្រីរូបនេះ សង្ស័យថាមានគេបង្កើតគណនីក្លែងក្លាយយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដើម្បីចូលទៅវាយលុកលទ្ធផលស្ទង់មតិរបស់អង្គការខុមហ្វ្រែលនេះ។
បញ្ហានេះ មិនធ្វើអ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គម លោក បណ្ឌិត សេង សារី ភ្ញាក់ផ្អើលនោះឡើយ ព្រោះលោកថា អង្គការខុមហ្វ្រែល មិនមែនជាស្ថាប័នបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា ដែលអាចគ្រប់គ្រងទិន្នន័យរបស់គណនី ដែលមិនស្មោះត្រង់បាននោះទេ។ លោក សេង សារី អះអាងថា លោកគ្មានភស្តុតាង ដើម្បីចោទប្រកាន់ទៅលើក្រុមអ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយនៃការកែប្រែលទ្ធផលស្ទង់មតិនេះទេ ប៉ុន្តែលោកដឹងថា រដ្ឋាភិបាលមានក្រុមការងារផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យានេះ ដែលមនុស្សម្នាក់អាចកាន់គណនីរាប់រយឯណោះ៖ «ខុមហ្វ្រែលហ្នឹងគ្មានសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងក្រុម cyber crimes teams របស់គេនោះទេ។ ក្នុងក្រុមរបស់ cyber crimes របស់រដ្ឋាភិបាលនោះ បើខ្ញុំប៉ាន់ស្មានទៅ គឺមានមនុស្សមិនតិចជាង ១០០នាក់ទេ ដែលធ្វើការរឿងហ្នឹង។ ម្នាក់កាន់គណនីមិនតិច ១ Ks ទៅ ២ Ks ទេ ( ១.០០០ ទៅ ២.០០០ ) ។ មានន័យថាម្នាក់ៗ ហ្នឹងកាន់ accounts Facebook ប្រហែល ១ពាន់ accounts ។ ដូច្នេះគេ attack ( វាយប្រហារ ) តែមួយជើង អាចមានពី ២០ - ៣០ Ks ឬ ១០០ Ks ក៏បានដែរ » ។
ជុំវិញគណនីក្លែងក្លាយនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏រងការចោទប្រកាន់ និងរិះគន់ថា ចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដើម្បីទិញ likes ឲ្យទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក មើលទៅឃើញដូចជាមានអ្នកគាំទ្រ និងចូលចិត្តច្រើន។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ បើតាមមេធាវីអន្តរជាតិលោក រីឆាត រ៉យជើរ (Richard Rogers) ដែលតំណាងឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ក្នុងការប្ដឹងទៅក្រុមហ៊ុន ហ្វេសប៊ុក អំពីគណនីក្លែងក្លាយ ដែលគាំទ្រទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន ថាក្រុមហ៊ុន Click Farms រកឃើញថា ក្នុងចំណោមគណនីជិត ១០ លាន ដែលគាំទ្រទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន មានជិតពាក់កណ្តាល បានមកពីការទិញ មិនមែនបានមកពីមនុស្សចុច likes មែនទែននោះទេ៖ «ជាការពិតណាស់ ! នរណាក៏គេមិនឆ្ងល់ដែរ ការចុច " Likes" មួយភាគធំលើទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន គឺបានមកពីការទិញ។ ភស្តុតាងនេះ មានក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិមួយ ស្រាវជ្រាវរកឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន ទិញការចុច " Likes" ពីក្រុមហ៊ុនមួយឈ្មោះ Click Farms ។ ក្រុមហ៊ុននេះ រកឃើញថា ចំនួន likes លើទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន ពីស្រុកខ្មែរមានតែ ៤៥ % ប៉ុណ្ណោះ។ សូម្បីតែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលខ្មែរលោក ហ៊ុយ វណ្ណៈ ក៏សារភាពថា បើលោក ហ៊ុន សែន ចង់បានចំនួន likes ច្រើនលើហ្វេសប៊ុក គឺគាត់អាចទិញ likes ទាំងនេះពីហ្វេសប៊ុកបាន តាមចិត្តចង់ ព្រោះជាការពិត និងជាក់ស្ដែង គឺហ្វេសប៊ុកចង់ឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ ទិញ likes ។ នេះបានន័យថា រដ្ឋាភិបាលទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនទិញ likes ពីហ្វេសប៊ុក ដើម្បីបង្ហាញការកើនឡើងនៃប្រជាប្រិយភាពលើបណ្ដាញសង្គមនេះ » ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឯណោះ ក៏យល់ស្របអំពីភាពមិនស្មោះត្រង់ និងគណនីក្លែងក្លាយដែលលោក ហ៊ុន សែន ប្រើលុយដើម្បីទិញនេះដែរ។ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា គេមិនពិបាកយល់ទេ ដែលថាគណនីដែលគាំទ្រទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន បានមកដោយមិនស្មោះត្រង់ ព្រោះមានគណនីរាប់សែន នៅក្រៅប្រទេស ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតិចតួចបំផុតរស់នៅ បែរជាមានអ្នកចុច likes ទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន រាប់សែនគណនី និងពេលខ្លះមានរហូតដល់ខ្ទង់លានផង។
ងាកមកការស្ទង់មតិតាមហ្វេសប៊ុក ដែលអង្គការខុមហ្រ្វែលធ្វើនោះវិញ អ្នកស្រីយល់ថា គណនីមានឈ្មោះជនបរទេស ដ៏ច្រើនលើសលប់ ដែលប្ដូរលទ្ធផលពីសទៅខ្មៅនេះ គឺមិនអាចយកជាការបាននោះឡើយ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា បើលោក ហ៊ុន សែន ចង់ដឹងច្បាស់រឿងនេះ សូមកុំធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចាប់ចងពលរដ្ឋដែលក្រោកតវ៉ា ឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ឬអ្នកទោសនយោបាយឯទៀតឯសោះ។ ពេលនោះ លោក ហ៊ុន សែន នឹងឃើញច្បាស់ ថាពលរដ្ឋពិតប្រាកដ មានប៉ុន្មាននាក់ ដែលមិនពេញចិត្តនឹងអំពើអយុត្តិធម៌ និងរំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិពលរដ្ឋ ពីសំណាក់អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ៖ «ដូច្នេះមិនអាចជឿបានថា មានពលរដ្ឋខ្មែរលើសលប់ ឯកភាពលើការចាប់ចងលោក រ៉ុង ឈុន នោះទេ » ។
ទោះបីជាការស្ទង់មតិតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក មានភាពងាយស្រួល មិនសាំញ៉ាំក៏ដោយ ក៏អ្នកជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា ព្រមានថា លទ្ធផលដែលបានពីបណ្ដាញសង្គមនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៃមតិប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ ជាពិសេស ក្នុងប្រទេសដែលរដ្ឋាភិបាល ហ៊ានជួលមនុស្ស និងប្រើលុយដើម្បីបង្កើតគណនីក្លែងក្លាយ ក្នុងចេតនាបន្សាបព័ត៌មានប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។