ស្ថានទូត សហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ជំរុញឲ្យកម្ពុជាការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនដើម្បីចៀសវាង ប្រទេសតែមួយអាចគ្រប់គ្រង មូលដ្ឋានកងទ័ពនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន។ ការលើកឡើងរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក បានកើតមានឡើងក្រោយពីរបបក្រុងភ្នំពេញបានវាយកម្ទេច អគារនៃមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបច្ចុប្បន្នកម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឲ្យចិនជួយ កសាងគំរោងអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីរបស់ផែសមុទ្រយោធារាម។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកលោក ចែត រ៉ុចឌូម៊ែរ (Chad Roedemeier) ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមរយៈសារអ៊ីមែលមកថា សហរដ្ឋអាមេរិកបន្តទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់វិធានការទាំងឡាយណាដើម្បីការពារបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួន ហើយមិនត្រូវមានប្រទេសណាមួយ មានសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានយោធាខ្មែរ នៅក្នុងបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាគួរតែឲ្យមានប្រទេសជាដៃគូកម្ពុជា ចូលទៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដូចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីលើកមុន ហើយមិនគួរឲ្យមានប្រទេសណាមួយ មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងផ្តាច់មុខ និងជាអចិន្ត្រៃយ៍ នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកនោះទេ ហើយការធ្វើដូច្នេះវាសមស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីចៀសវាងការធ្លាក់ចុះបញ្ហាអសន្តិសុខនៅក្នុងតំបន់។
ការលើកឡើងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានកើតមានឡើងក្រោយពីរបបក្រុងភ្នំពេញបានវាយកម្ទេច អគារនៃមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
បើតាមការថតជាប់តាមប្រព័ន្ធផ្កាយរណប នៅថ្ងៃទី១ ខែតុលា ហើយត្រូវបានគេចុះផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែតុលា លើគេហទំព័ររបស់គម្រោងតម្លាភាពលំហសមុទ្រអាស៊ី (ASIA MARITIME TRANSPARENCY INITIATIVE) ដែលមានមូលដ្ឋាន នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក បង្ហាញថា អគារមួយក្នុងចំណោមអគារជាច្រើន នៅក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពរាម ដែលសង់ដោយថវិកាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ត្រូវបានរបបក្រុងភ្នំពេញកម្ទេចចោល កាលពីអំឡុងដើមខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ។ អគារ ដែលត្រូវបានកម្ទេចចោលនេះ គឺជាទីបញ្ជាការដ្ឋានយុទ្ធសាស្ត្រ នៃគណៈកម្មាធិការជាតិសន្តិសុខលំហសមុទ្រ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ តុលា សារព័ត៌មានជប៉ុននីកេ អេស៊ា រីផ្ញូស (NIKIKEI Asia Review) បានដកស្រង់សំដី មេបញ្ជាការរង និងជានាយសេនាធិការទូទៅនៃកងទ័ពជើងទឹកលោក វ៉ាន់ ប៊ុនលាប បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលចិនកំពុងជួយកសាងផែមួយ និងជុសជុសសំណង់ដើម្បីដាក់កប៉ាល់។
លោកថា ចិនជួយបូមខ្សាច់ ដើម្បីឲ្យទឹកជ្រៅ នៅជុំវិញ មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដោយសារតែបច្ចុប្បន្នផែនេះ មានតែកប៉ាល់ប្រភេទតូច អាចចតបាន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះលោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ពាក់ព័ន្ធនឹងមូលនិធិនៃការសាងសង់នេះកម្ពុជាបានមកពីប្រទេសណាមិនចាំបាច់បកស្រាយទេវាជាសិទ្ធិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា៖ «ចំណែកថវិកា ឬក៏ចំណាយសម្រាប់ធ្វើហ្នឹង។លោកឯងចង់ដឹងណាស់ ចង់ដឹងប្រភពចេញមកពីណា អាហ្នឹងគឺជាសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំទេ។ខ្ញុំយកមកពីអ្នកណា ពីណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែខ្ញុំធាធាថា ខ្ញុំនឹងធ្វើអោយទីបញ្ជាការសន្តិសុខលំហ សមុទ្រហ្នឹងគឺវាល្អជាងមុន គ្រប់គ្រាន់ជាងមុន ឆ្លើយតបតាមតម្រូវការរបស់យើងជាងមុន ដែលជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី ដែលបានជួយខ្ញុំ ធ្វើជាទីបញ្ជាការមុខកន្លងមកនេះ»។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២ តុលា មន្ទីរបញ្ចកោណ (Pentagon) យោធាអាមេរិក សំដែងក្ដីបារម្ភពីរបាយការណ៍ ដែលភាគីកម្ពុជាកម្ទេចអគារផ្តល់ថវិកាដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានស្នើឲ្យកម្ពុជាពន្យល់ជុំវិញបញ្ហានេះ។ ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់មន្ទីរ (Pentagon) យោធាអាមេរិកបញ្ជាក់ថា ការកម្ទេចអគារជាជំនួយរបស់អាមេរិកនេះ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគម្រោងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទទួលយកវត្តមានយោធាចិន ក្នុងមូលដ្ឋានយោធាជើងទឹករាម។
លោក ទៀ បាញ់ បញ្ជាក់ថា ជំនួយដ៏តូចមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមិនគួរ យកជារឿងធំនោះទេ។លោកថា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយកម្ពុជាប្រើសិទ្ធិនឹងចាត់ចែង ទុកដាក់កន្លែងណាដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រទេស ប្រជាជន និងសេចក្ដីត្រូវការ របស់ប្រទេស កម្ពុជាចាំចាច់ត្រូវតែធ្វើ៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងពាក្យមួយថា ប៉ះពាល់ដល់សហរដ្ឋអាមេរិក យ៉ាងណានោះ អាហ្នឹងខ្ញុំអត់មានពន្យល់បានទេ ពីព្រោះខ្ញុំអត់បានធ្វើ ហើយខ្ញុំក៏មិនបានធ្វើទៅបំពានអ្នកណាទេ។ ខ្ញុំធ្វើដើម្បីស្រុកទេសរបស់ខ្ញុំទេ ដូច្នេះខ្ញុំអត់មានពន្យល់ទៅណាទេ រឿងហ្នឹងគឺទុកតែប៉ុណ្ណឹងទេ។ ដូច្នេះសូមជម្រាបជូន ហើយបើនិយាយតាមទូរស័ព្ទសូមនិយាយមែនទែន ខ្ញុំពិបាកនឹងនិយាយឆ្លើយឆ្លងជាមួយលោកឯង ហើយពីព្រោះខ្ញុំកន្លងមកខ្ញុំនិយាយជាង ១០នាទី។ អ្នកយកមកធ្វើអត្ថាធិប្បាយក្នុងអាស៊ីសេរីហ្នឹងគឺធ្វើតែ ៥០វិនាទីទេ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក គឹម សុខ មានប្រសាសន៍ថា របបលោក ហ៊ុន សែន កំពុងលក់ប្រទេសកម្ពុជាទៅឲ្យប្រទេសចិន ដោយសារតែកម្ពុជាបានវាយកម្ទេចអគារមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម នៅខេត្តព្រះសីហនុ ហើយបានផ្លាស់ប្តូរគម្រោងនេះទៅឲ្យប្រទេសចិនទាំងស្រុង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។