5-Iyul weqeside 9 yashliq oqughuchiningmu jazalinip mekteptin heydelgenliki ashkarilandi

Muxbirimiz shöhret hoshur
2016.03.15
urumchi-5-iyul-herbiy-305.jpg “5-Iyul weqesi” de ürümchige kirgen xitay eskerliri. 2009-Yili 5-iyul.
RFA

Ürümchidin amérikigha oqushqa kelgen bir oqughuchining bügün radi'omizgha ashkarilishiche, uning 2009-yili 9 yashliq bir sawaqdishi 5‏-iyul weqesige qatnishish bilen eyiblinip mekteptin heydelgen we a'ilisi bilen birlikte yurti atushqa qayturuwétilgen. Uning déyishiche, shu yili ürümchidiki bir xitay bashlan'ghuch mektipide oquwatqan 9 yashliq ablikim, 5-iyul küni wélisipitining zenjirini qolida tutqan halette közitish apparatigha chüshüp qalghan؛ bu körünüsh uning 5-iyul weqesige qatnashqanliqigha ispat dep qaralghan. Bu uchur heqqide pikir bayan qilghan siyasiy közetküchi uchqun ependi, ürümchining eyni chaghdiki weziyitidin qarighanda, bundaq bir jazaning ijra qilinishining tamamen mumkinlikini otturigha qoydi.

Yéqinqi zaman Uyghur siyasiy tarixidiki dewr bölgüch weqelerdin biri bolghan 5-iyul weqeside 19 yashliq xeyrinisa sawut we 18 yashliq pezilet ekberlerge ölüm jazasi bérilgenliki, 17 yashliq nurul'islamning türmide ölgenliki we 17 yashliq alim hélajining iz-déreksiz ghayib bolghanliqi qatarliq ösmürlerning béshigha kelgen paji'eler dunyagha ashkarilan'ghan bolsimu, emma 10 yashtin töwen balilarningmu jazalan'ghanliqi bir sir idi.

Bügün mana mushu xil sirlardin biri ashkarilandi. Melum bolushiche eyni chaghda ürümchining shimali qowuq(béyming) diki bir xitay bashlan'ghuch mektepning 3-yilliqida oquwatqan 9 yashliq oqughuchi ablikim, shu 5-iyul küni döngköwrükte qolida wélisipitining zenjirini tutqan halette közitish apparatigha chüshüp qalghan. Radi'omizgha bu heqte uchur bergen oqughuchining bildürüshiche, u 9-ayda mektepke kelgen chéghida mektepte 5-iyul weqesi heqqide bir yighin échilghan, yighinda oqughuchi ablikimning 5-iyul weqesige qatnashqanliqi üchün mekteptin heydelgenliki we yurtigha qayturulghanliqi ibretlik bir weqe süpitide oqughuchilargha bildürülgen.

Radi'omizgha bu heqte uchur bergen oqughuchining bildürüshiche, u we sawaqdashliri ablikimning délosining tepsilati heqqide héchnerse anglimighan.

Biz oqughuchi ablikimning mekteptin heydilish weqesi heqqide yenimu tepsiliy uchur élish üchün shimaliy qowuqtiki xitay tejribe bashlan'ghuch mektipige téléfon qilghan bolsaqmu, télfonni qobul qilghuchilar chiqmidi.

Biz arqidin amérikida yashawatqan siyasiy közetküchi uchqun ependini ziyaret qilduq. U özining 2009-yili ürümchide, jümlidin ma'arip we siyasiy-qanun saheside körgen-bilgenlirige asasen 9 yashliq balining mekteptin heydilishtek bir jazagha uchrash éhtimalliqining tamamen mumkinlikini otturigha qoydi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.