Ressam merwayit hapiz: “Eserlirim Uyghurlarning güzellikke toyun'ghan ichki dunyasining sizmisidur!”
2017.12.07
Gérmaniye döletlik ressamlar jem'iyitining bawariye shtatliq “2017-Yilliq körgezmisi” 5-dékabir myunxén shehiride échilishqa bashlidi. Uyghur ressam merwayit hapizning bir parche may boyaq resimi mezkur körgezmige tallan'ghan 206 parche eser ichidin orun aldi. Bu munasiwet bilen ressam merwayit xanim radiyomiz ziyaritini qobul qildi. U, resim ijadiyiti arqiliq özining Uyghur medeniyitige bolghan milliy iptixarliqini ipadilesh bilen bir waqitta yene Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan qismetlerge bolghan qayghu-hesritinimu ipade qiliwatqanliqini bildürdi.
Hayatni chongqur we chinliqi bilen söyidighan, uni yuqiri sewiyidiki sizish sen'iti bilen ipade qilalaydighan sen'etkarlar az uchraydu. Merwayit hapiz Uyghur diyaridiki qedimiy medeniyet böshükliridin biri bolghan qumulda tughulup yétishken, özining Uyghur medeniyet-sen'itige bolghan chin ishtiyaqi hemde ressamliq kespige bolghan söygü we ijtihati bilen netije yaratqan bir Uyghur ressam. U yawropada yashighan 20 yilliq muhajiret hayatida toxtimay tiriship, may boyaq ressamchiliqi alahide tereqqiy qilghan gérmaniyede köp qétim resim körgezmisi ötküzüp keldi.
Bu nöwet ressam merwayit hapizning gérmaniye döletlik ressamlar jem'iyiti bawariye shtatliq shöbisi uyushturghan resim körgezmisige 4-qétim qatnishishi hésablinidiken. Bu körgezmige merwayit hapiz xanim “Namsiz” isimlik bir yéngi eser qatnashturghan bolup, u bu resimni muweppeqiyetlik sizip chiqish üchün myunxéndiki xas salonida bir yilche waqit serp qilghan.
Uzunluqi 130 santimétir, kengliki 100santimétir kélidighan bu may boyaq resimde wujudidin qedimiy bir medeniyetning puriqi julalinip turidighan, ésil kiyin'gen, chachliri tal-tal örülgen, latapetlik emma nahayiti hesretlik bir Uyghur ayalning obrazi gewdilendürülgen bolup, bu resimge merwayit xanim “Namsiz” dep isim qoyghan.
Merwayit xanim bu resim heqqide toxtilip, mundaq dédi: “Men uni Uyghur ayal désem bek tar da'iride bolup qalidu, u bir bedi'iy eser. U bir milletkila tewe emes, u pütün insaniyetke tewe bolushi kérek, uninggha qarighan her qandaq bir ayal uningdin özini tapalishi kérek”.
Eserning xasliqi heqqide toxtalghan merwayit xanim yene mundaq deydu: “Men bashtin-axir Uyghur medeniyitining rohiy bilen ijadiyet ishlep keldim. Mushu resimdimu men bir sen'etkar bolush süpitim bilen özümge xas ijadiyet ghururumni namayan qilalidim dep oylaymen. Bu esirimde men nahayiti ésilzade, latapetlik qeyser bir ayalning obrazini yarattim. Sizish téxnikisi jehettin hetta qashlirigha osma qoyghan bir ayalning halitinimu inchike ipadilep bérelidim. Bu emeliyette tarixta ötken güzel we qehriman Uyghur ayallirining obrazini, anilarning latapitini shundaqla ayallarning ichki güzellikni mujessemligen halda sizilghan bir bedi'iy obraz. Shunga u namsiz”.
Merwayit xanim yene mundaq dédi: “Bu resimdiki obraz men emes, emma méning tuyghum. Men bu esirim arqiliq Uyghurlarning rohiy dunyasining uzun bir musapisini, tariximizda ötken güzel anilirimizning obrazini, melike-xanishlirimizning latapitini, Uyghur qiz-ayallirining güzelliki we ghururini ipadileshke tirishtim. Men barliq kespiy maharitimni, qabiliyitimni ishqa sélip, arzulirimni we bu medeniyetke bolghan cheksiz hörmitimni, pexirlinish tuyghulirimni shundaqla xelqimizning nöwettiki éghir qismetlirige bolghan qayghu-hesritimni ipade qilishqa urundum. . .”