Yaponiyediki “Uyghurlar awazi” téléwiziyesining yéngi programmisi tarqitildi

Yéqinda yaponiyediki “Uyghurlar awazi” intérnét téléwiziyesining yéngidin teyyarlan'ghan programmisi yotub arqiliq resmiy tarqitilghan.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining tor bétide körsitilishiche, “Uyghurlar awazi” intérnét téléwiziyesining yéngidin hazirlan'ghan mezkur programmisida Uyghurlarning üzümchilik we kariz medeniyiti shundaqla turpanda ötken sha'ir abduxaliq Uyghur toghrisida qisqiche chüshendürüshler bérilgen.

“Uyghurlar awazi” intérnét téléwiziyesining bu qétimqi yéngi programmisi aldi bilen, Uyghur élidiki “Üzüm makani” dégen nami bilen meshhur bolghan turpan diyarining jughrapiyelik ehwali we shundaqla turpanning üzümchiliki toghrisida toxtalghan. Uyghur élida neshr qilin'ghan tarixiy kitablarda körsitilishiche,idiqut xelqi üzüm heqqide gep bolghanda uni tashqa aylinip ketken “Yette qiz riwayiti” ge baghlaydiken. Bu riwayette:“Yette qiz tashqa aylinish waqtida boyunliridiki ünche-marjanlirini chachqandin kéyin, bu wadida üzüm barliqqa kelgen iken. Shu sewebtin qizil saywa, qizil yaquttek yaltiraq, kishmishliri ünche-marjandek körkem üzümning her sapiqi yette qizning boynigha ésilghan ünchilerdek ghuzhmek ” dep riwayet qilin'ghan.

Tarixtin buyan bu munbet tupraqta yashighuchi Uyghurlarning asasiy iqtisadi igiliki üzümchilik bolup kelgen bolup, turpan üzümi temining shérinliki, sortining köp xilliqi we mehsulatdarliqi bilen dunyagha meshhur.

Ziyaritimizni qobul qilghan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut turpanning üzümchiliki toghrisida mezkur programmida bérilgen mezmunlar toghrisida toxtaldi.

Ilham mahmutning bildürüshiche, mezkur programmida idiqut xelqining pem-parasitining jewhiri we özige xas keshpiyati bolghan kariz medeniyiti toghrisidimu bezi bir melumatlar bérilgen bolup, Uyghur élida 1996-yili neshr qilin'ghan “Shinjang tarixi matériyalliri” ning 29-tomidiki kariz heqqidiki melumatta, rusiye alimi grom grzhimaylof:“Uyghurlarning ajayip parasetlik bilen turpanda ijad qilip chiqqan heywetlik qedimiy kariz su inshati-Uyghur millitining yéza igilikining nahayiti burunqi zamanlardila yüksek derijide tereqqiy tapqanliqini körsitidu. Uyghurlarning karizi misirliqlarning pramidasidin qilishmaydighan, qayil qilarliq küchke ige su inshatidur” dep teripligenliki qeyt qilin'ghan.

Ilham mahmutning ilgiri sürüshiche, mezkur programmida yene, turpan diyarida yashap ötken sha'ir abduxaliq Uyghur toghrisidimu bezi melumatlar bérilgen.

Uzundin buyan “Uyghurlar awazi” intérnét téléwiziyesining programmilirigha riyasetchilik qilip kéliwatqan yaponiyede közge körün'gen siyasiy obzorchi mi'ura kotaro ependimning bildürüshiche, u bu qétimqi programmida, yéqinda yaponiyede neshr qilin'ghan sha'ir abduxaliq Uyghurning yapon tilidiki shé'irlar toplimi toghrisida özining bezi bir qarashlirini bayan qilghan bolup, bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan mi'ura kotaro mundaq dédi: “Men sha'ir abduxaliq Uyghurning yapon tilidiki shé'irlar toplimining neshr qilin'ghanliqi toghrisida keng körürmenlerge melumat bérish bilen birge, sha'irning shé'irlirida ilgiri sürülgen dunyawi qarash we u yashighan dewrdiki siyasiy weziyet toghrisida qisqiche toxtilip öttüm.”

Mezkur programma axirida Uyghur tilidin “Erzimeydu” dégen sözni keng körürmenlerge ögitish bilen axirlashqan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.