Vitamin E

Sự cần thiết của Vitamin E 

BS Trần Văn Sáng : Vitamin E rất là quan trọng mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, bởi vậy mà cần có những nguồn bên ngoài để cung cấp sinh tố đó.

Trà Mi : Bác Sĩ nói nó rất quan trọng, nhưng cũng xin được hỏi rõ là cái tác dụng, cái sự cần thiết của vitamin E đối với sức khoẻ con người ra sao?

Ngoài ra, những khám phá gần đây cho thấy vitamin E là một chất gọi là antioxidant, là một chất chống lại hiện hiện tượng oxýt-hoá những chất béo ở trong tế bào. Người ta thấy vitamin E tập trung nhiều trong màng tế bào

BS Trần Văn Sáng

BS Trần Văn Sáng : Từ năm 1923 người đầu tiên tìm thấy là ông Evans thì ông thấy là khi ông nuôi những con chuột trong phòng thí nghiệm, nếu không cho chuột ăn mầm lúa mì thì chuột không thể thụ thai được. Đến năm 1933 người ta mới biết rõ hơn và người ta đặt tên chất đó là tocopherol, một cái tên khoa học dành cho vitamin E.

Thành ra vitamin E ngay từ xưa ngươì ta nghĩ là nó có nhiều vai trò quan trọng trong vấn đề sinh lý, nhưng về sau này người ta mới biết thực sự vai trò của nó chỉ phụ giúp một phần thôi.

Ngoài ra, những khám phá gần đây cho thấy vitamin E là một chất gọi là antioxidant, là một chất chống lại hiện hiện tượng oxýt-hoá những chất béo ở trong tế bào. Người ta thấy vitamin E tập trung nhiều trong màng tế bào và những màng bao của những cấu trúc trong tế bào.

Mình cứ tưởng tượng tế bào là một nhà máy sản xuất cho nên có những chất phế thải và vitamin E là chất để giúp tiêu huỷ những chất phế thải trong tế bào. Khi nó làm như vậy thì tất cả các nhà khoa học nghĩ là vitamin E là chất chông hiện tượng lão hoá, tức là chống hiện tượng hư hoại của tế bào.

Mình cứ tưởng tượng tế bào là một nhà máy sản xuất cho nên có những chất phế thải và vitamin E là chất để giúp tiêu huỷ những chất phế thải trong tế bào. Khi nó làm như vậy thì tất cả các nhà khoa học nghĩ là vitamin E là chất chông hiện tượng lão hoá, tức là chống hiện tượng hư hoại của tế bào.

                                                                                           BS Trần Văn Sáng

Và chính vì vậy mà tất cả những nghiên cứu về sau này liên hệ tới vấn đề đó cho nên người ta hy vọng vitamin E có thể giúp chống lại bệnh ung thư.

Tất cả những nghiên cứu trên thế giới người ta tập trung sử dụng vitamin E để chống lại những bệnh lão hoá, đầu tiên là bệnh cườm mắt.

Dù lý thuyết là như vậy nhưng cho tới hiện nay thì người ta thấy rõ ràng là vitamin E không thể giúp chống lại bệnh cườm mắt mà có thể giúp chống lại hiện tượng bị sắc tố hoá mắt mà thôi.

Ngoài ra, chưa có bằng chứng rõ rệt nào là vitamin E có thể ngừa được những chứng ung thư như ung thứ vú, ung thư cổ tử cung, và ung thư nhiếp hộ tuyến của đàn ông.

Dù sao thì những nghiên cứu bên Trung Đông cho thấy là những người ăn dầu olive nhiều mà có nhiều vitamin E thì thấy tỷ lệ ung thư ruột được giảm xuống nhiều.

Hiện nay điều để nói cho quý vị biết là vitamin E là một chất chống oxy-hoá có thể giúp cơ thể chậm lại hiện tượng lão hoá thôi, chứ còn vitamin E chưa có bằng chứng để mà có thể ngăn chận được tiến trình ung thư của tất cả các cấu trúc trong cơ thể.

Lượng vitamin E cần thiết

Trà Mi : Vitamin E hiện diện ở đâu, thưa Bác Sĩ? Những thực phẩm nào được xem là giàu vitamin E nhứt ?

BS Trần Văn Sáng : Nếu mình ăn uống đầy đủ thì thường thường không thiếu lắm, tại vì vitamin E được tìm thấy nhiều nhất trong những loại dầu như dầu olive, dầu đậu nành, dầu đậu phụng, nhưng mà thực sự nhiều nhất ở trong dầu bắp.

Dầu cá thì cũng không có nhiều vitamin E lắm. Trong các loại hạt như đậu phụng, hạt almond thì có nhiều sinh tố E, trong rau cải xanh, trứng và gan . Ngoài ra người Việt Nam chúng ta hay ăn thịt lươn thì trong thịt lươn có nhiều hàm lượng vitamin E hơn những loại thịt khác.

Trà Mi : Nhưng để biết chắc mình có đầy đủ lượng vitamin E cần thiết thì mỗi ngày nên tiêu thụ bao nhiêu so với từng lứa tuổi, từ nhỏ cho tới lớn, thưa Bác Sĩ ?

Vitamin E được tìm thấy nhiều nhất trong những loại dầu như dầu olive, dầu đậu nành, dầu đậu phụng, nhưng mà thực sự nhiều nhất ở trong dầu bắp. Dầu cá thì cũng không có nhiều vitamin E lắm.

                                                                        BS Trần Văn Sáng

BS Trần Văn Sáng : Trẻ con từ 1 tuổi cho tới khoảng 8 tuổi thì cần liều lượng rất là thấp, từ 6 tới 8 milligram, tức tương đương với khoảng 10 đơn vị quốc tế (IU) thôi. Từ 9 tới 13 tuổi thì nhiều hơn chút xíu, từ khoảng 12 IU. Trên 14 tuổi thì cần khoảng 22 IU mà thôi. Trong trường hợp có thai thì cần thêm nhiều hơn chút xíu, 15 IU cho tới 20 IU. Nếu có cho con bú thì cũng cần khoảng 19-20 IU vitamin E mà thôi.

Trà Mi : Bác sĩ nói những đơn vị đó thì có thể cụ thể hoá bằng thức ăn, thí dụ như một ngày nên ăn bao nhiêu loại rau nào, bao nhiêu gan, bao nhiêu trứng v.v. thì gọi là đủ?

BS Trần Văn Sáng : Một ngày nếu mình ăn 1 cái trứng, một tí cải xanh, khoảng 2-3 muỗng những loại đậu thì chúng ta có thể có đủ hàm lượng vitamin E mỗi ngày. Không ăn thức đó thì có thể dùng dầu olive rưới lên xà lách.

Trà Mi : Những đối tượng nào được xem là có nguy cơ bị thiếu vitamin E nhứt?

BS Trần Văn Sáng : Nếu một người khoẻ mạnh, ăn uống đầy đủ và ăn được nhiều thức ăn khác nhau thì ít khi nào người đó thiếu vitamin E. Nhưng rõ ràng là có những trường hợp rất là thiếu, đó là ở trẻ con sinh thiếu tháng vì thiếu dinh dưỡng.

Những người uống rượu nhiều quá mà ăn ít thì họ dễ bị thiếu vitamin E. Những người cố gắng kiêng ăn để giảm cân, hay là những người trước đây có tiền sử bị giải phẫu đường tiêu hoá, bị cắt một phần bao tử hay ruột, thì mức độ hấp thụ dinh dưỡng của họ bị giảm xuống, ngoài ra có những người bị bệnh tiêu chảy kinh niên, thì đó là những nhóm người có nguy cơ bị thiếu vitamin E nhiều nhất.

Nhưng rõ ràng là có những trường hợp rất là thiếu, đó là ở trẻ con sinh thiếu tháng vì thiếu dinh dưỡng. Những người uống rượu nhiều quá mà ăn ít thì họ dễ bị thiếu vitamin E. Những người cố gắng kiêng ăn để giảm cân

BS Trần Văn Sáng

Sự dư thừa vitamin E

Trà Mi : Bác Sĩ nói là vitamin E giúp nhiều nhứt trong việc chống oxy-hoá tế bào, nhưng nếu quá dư thừa vitamin E thì sẽ có những tác hại gì cho cơ thể hay không?

BS Trần Văn Sáng : Dư thừa thì thường thường ít hơn là trường hợp thiếu vitamin E. Một số triệu chứng cuả thiếu vitamin E là yếu các cơ bắp và nó sẽ ảnh hưởng tới tế bào thần kinh, đưa tới những xáo trộn dẫn truyền dây thần kinh, gây ra những triệu chứng như tê rần hay bị tê ở đầu ngón tay, đầu ngón chân, hay là không có cảm giác ở dưới bàn chân, đi đứng sẽ hơi khó khăn.

Đặc biệt về mắt thì sẽ gây tình trạng thoái hoá võng mạc do các sắc tố gây ra, gây ra mờ mắt hay mù mắt nữa. Đó là bệnh thoái hoá võng mạc do sự hiện diện của các sắc tố.

Còn sự dư thừa vitamin E thì cũng có trong trường hợp sử dụng liều cao vitamin E thì có thể gây ra nhức đầu hay là đôi khi đau bụng, bị ói mữa. Nhưng cái quan trọng nhứt là đừng bao giờ sử dụng liều vitamin E cao hơn 800 IU, tại vì cơ thể mình không sử dụng nhiều quá như vậy.

Và đặc biệt những người uống các loại thuốc loãng máu như là aspirin, hay là những thuốc loãng máu do bệnh tim như là comadin, thì phải cẩn thận, tại vì vitamin E có thể làm cho hiện tượng loãng máu bị loãng thêm và đưa tới sự chảy máu.

Còn sự dư thừa vitamin E thì cũng có trong trường hợp sử dụng liều cao vitamin E thì có thể gây ra nhức đầu hay là đôi khi đau bụng, bị ói mữa. Nhưng cái quan trọng nhứt là đừng bao giờ sử dụng liều vitamin E cao hơn 800 IU, tại vì cơ thể mình không sử dụng nhiều quá như vậy.

BS Trần Văn Sáng

TràMi : Những dạng thuốc uống, thuốc tiêm, thuốc bôi thì không biết có cái gì chống chỉ định khi sử dụng vitamin E dạng thuốc không?

BS Trần Văn Sáng : Về phương diện uống thì nó thông dụng nhất. Hiện nay đa số các loại vitamin bán trên thị trường thì thưòng thường có hàm lượng vitamin E cao, trung bình 100-200 IU. Đôi khi người ta bán dưới dạng 400 IU. Nhưng thực sự liều mà cơ thể cần là mỗi ngày khoảng chừng 22 IU là tạm đủ cho ngày đó rồi.

Còn thuốc tiêm thì chỉ có trong sự nghiên cứu thôi chứ trên thực tế ít khi nào sử dụng tới loại thuốc chích vitamin E. Đó là những nguồn bổ sung cho thực phẩm nếu mình nghĩ là mình không ăn uống đầy đủ, nhất là những người lớn tuổi.

Trà Mi : Bác Sĩ nói mỗi ngày chỉ cần 22 IU thôi mà một viên thuốc như vậy đến cả trăm đơn vị thì có nên chăng bẻ nhỏ viên thuốc ra chia cho mỗi ngày ?

BS Trần Văn Sáng : Cơ thể mình đặc biệt lắm. Người ta đã nghiên cứu và thấy nếu sử dụng liều cao thì cơ thể sẽ tự động không hấp thụ. Nếu chúng ta sử dụng liều hơi cao một chút thì cơ thể tự động điều chỉnh lại.

vấn đề những thuốc thoa ngoài da thì mục đích không phải là cung cấp vitamin E, nhưng mà họ nghĩ vitamin E là chất chống lão hoá nên thường thường người ta trộn trong các mỹ phẩm và họ quảng cáo là giúp cho làm da mịn màng và chống hiện tượng già mà thôi.

Nên nhớ là trong các nguồn thực phẩm đã có một phần vitamin E thành ra đừng có nghĩ là lúc nào mình cũng cần mua thêm những loại vitamin E để uống. Đặc biệt là đừng uống liều quá cao. Ông bà nào đang uống thuốc loãng máu thì đừng bao giờ dùng loại vitamin E liều quá cao trên 400 IU.

                                                                                               BS Trần Văn Sáng

Thực sự không có nhiều nghiên cứu chứng minh việc sử dụng vitamin E thoa ngoài da thì sẽ làm chậm lại hiện tượng già của da, nhưng người ta thấy có nhiều người sử dụng thì bị phản ứng làm cho nổi đỏ ngoài da, ngứa ngoài da, đặc biệt trên da mặt.

Thành ra bác sĩ khuyên là chúng ta nên sử dụng đầy đủ những vitamin E trong thiên nhiên. Nên sử dụng những thực phẩm thiên nhiên để cung cấp vitamin E cho mình thì sẽ tốt hơn.

Trà Mi : Để đảm bảo có được liều lượng đầy đủ cần thiết như vậy thì nên lưu ý thế nào về chế độ dinh dưỡng ? Bác Sĩ có những lời khuyên nào về cách chế biến, dự trữ thực phẩm hay là bảo quản thực phẩm để có đầy đủ vitamin E không ?

BS Trần Văn Sáng : Vitamin E thường có trong thực phẩm tươi, chẳng hạn dầu ăn thì mình chỉ ăn tươi chứ không có chiên. Mình ăn tươi như vậy thì giá trị của vitamin E trong đó rất là tốt cho cơ thể. Còn tất cả những thực phẩm, ngay cả trứng gà, rau cải xanh, v.v. nếu để lâu ngày trong tủ lạnh thì hiệu quả về sinh học của vitamin trong thực phẩm tươi đó cũng bị giảm xuống.

Bác sĩ khuyên là nếu muốn có nguồn thực phẩm vitamin E thật sự tốt thì nên ăn những thực phẩm tươi, tức là không giữ thực phẩm nhiều trong tủ lạnh, tại vì trước khi mình mua về thì những thực phẩm đó cũng đã được giữ trong tủ lạnh hơi lâu rồi nên dù về mặt sinh học của những vitamin trong thực phẩm đó vẫn còn nhưng giá trị của nó cũng đã giảm xuống .

Trà Mi : Một câu hỏi cuối cùng là về việc chọn thuốc bổ sung vitamin E thì trên thị trường có quá nhiều loại đa dạng, không biết là người tiêu dùng nên cẩn thận chọn loại nào là tốt nhứt cho mình ?

BS Trần Văn Sáng : Chúng ta nên lựa loại vitamin E có hàm lượng rất thấp mà thôi. Mình chỉ cần một ngày khoảng 100 IU là đủ rồi. Nếu không thì uống một viên đa sinh tố có hàm lượng vitamin E khoảng từ 50 IU tới 100 IU mà thôi.

Nên nhớ là trong các nguồn thực phẩm đã có một phần vitamin E thành ra đừng có nghĩ là lúc nào mình cũng cần mua thêm những loại vitamin E để uống. Đặc biệt là đừng uống liều quá cao. Ông bà nào đang uống thuốc loãng máu thì đừng bao giờ dùng loại vitamin E liều quá cao trên 400 IU.

Trà Mi : Dạ vâng. Xin cảm ơn Bác Sĩ rất nhiều đã dành thời gian chia sẻ những thông tin bổ ích với chương trình của chúng tôi. Xin hẹn tái ngộ Bác Sĩ trong chương trình nói về vitamin K vào tuần sau.

Chương trình “Sức Khoẻ và Đời Sống” kỳ này xin dừng lại tại đây. Hẹn tái ngộ cùng quý vị và các bạn vào giờ này,sáng Thứ Năm tuần sau. Trà Mi thân ái kính chào.