Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitéti amérika hökümitini xitayning Uyghur élidiki jinayetlirini jawabkarliqqa tartishqa chaqirdi

Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitéti 25-aprél küni 2022-yilliq xelq'ara diniy erkinlik doklati élan qilip, amérika hökümitidin xitayning diniy erkinlik depsendichiliki, uning Uyghur ilidiki irqiy qirghinchiliq we bashqa wehshiy jinayetlirini jawabkarliqqa tartishni telep qilghan. Doklatta körsitilishiche, amérika ‍oxshash pikirdiki döletler we b d t kishilik hoquq kéngishi bilen mexsus b d t tekshürüsh komitéti qurup, “Shinjangdiki irqiy qirghinchiliq we bashqa wehshiy jinayetlerni sadir qilghuchilarni tekshürüshi we jawabkarlirini éniqlap chiqishi, shundaqla xitaydiki bashqa éghir kishilik hoquq depsendichiliklirini höjjetleshtürüshi kérek” iken

Doklatta yene amérika hökümitining xitaygha alaqidar kishilik hoquq qanunlirini ‍ijra qilip, amérika shirketlirining xitayda diniy erkinlikning depsende qilinishigha ishtirak qilip qalmasliqigha kapaletlik qilish telep qilin'ghan. Doklatta körsitilishiche, amérika dölet mejlisi hökümet bilen hemkarliship, “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni”, “Tibet siyasiti we qollash qanuni” nigha ‍oxshash qanunlarning ijra qilinishigha kapaletlik qilishi kérek iken. Doklatta, 2021-yili xitay diniy erkinlik weziyitining dawamliq nacharlashqanliqi, dinni xitaylashturush siyasitining dawamlashqanliqi, bolupmu shinjang da'irilirining Uyghur we bashqa türkiy musulmanlirini her xil diniy sewebler bilen dawamliq jaza lagérlirida, türme we mejburiy emgek lagérlirida tutup turghanliqi tekitlen'gen.

Doklatta mundaq déyilgen: “Sabiq mehbuslar we shahitlar tutqunda jismaniy we psixologiyelik qiynash, basqunchiliq we jinsiy zorawanliqning bashqa shekilliri, mejburiy emgek, mejburiy tughmas qilish we bala chüshürüsh opératsiyesining yüz bergenliklirini doklat qildi. Shuning bilen bir waqitta, da'iriler 880 ming musulman balini ata-anisidin ayrighan, shundaqla shinjangdiki muhim diniy we medeniyet orunlirini weyran qilghan yaki dexli-teruz qilghan.” 90 betlik bu doklatta, dunyadiki xitayni öz ichige alghan 27 döletning ‍ötken bir yilliq diniy erkinlik weziyiti yorutup bérilgen bolup, doklatta xitayning bu yilmu amérika tashqi ishlar ministirliqining diniy erkinlik weziyiti “Alahide diqqet qilinidighan döletler tizimliki” ge kirgüzülüshi telep qilin'ghan.