Quên đi chuyện bảo đảm giá lúa lãi 30%

Vụ hè thu lúa đầy bồ nhưng nông dân thất vọng vì giá thấp thậm chí không có người mua. Chính phủ giải cứu bằng quyết định mua tạm trữ theo giá thị trường, Bộ Công Thương ấn định mức giá lúa tối thiểu 3.500đ/kg gần sát giá thành sản xuất.

0:00 / 0:00

Giá thành cao, thu mua thấp

Nhiều cán bộ lãnh đạo và trí thức của chế độ xuất xứ từ nông thôn, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có thể không nằm trong trường hợp này, nhưng ông từng được biết đến như người đầu tiên chỉ đạo phải mua lúa cho nông dân với giá bảo đảm có lãi từ 30% tới 40%. Tuy vậy chỉ đạo của Thủ tướng chưa bao giờ được thực hiện một cách nghiêm túc, do Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam hoạt động vì lợi nhuận.

Nông dân nhiều bức xúc lắm nhưng biết làm sao bây giờ, mình làm cứ làm chính phủ nói cứ nói, nhưng mấy ông thương lái nắm dao đằng cán hết rồi, nông dân chỉ nắm đàng lưỡi thôi.

Một nông dân ĐBSCL

Đối với vụ lúa hè thu 2010 đang ứ đọng, Thủ tướng quyết định cho mua tạm trữ 1triệu tấn gạo, nhưng lần này xác định Hiệp Hội Lương Thực mua theo giá thị trường và tự chịu trách nhiệm về hiệu quả kinh doanh. Theo quyết định này, doanh nghiệp mua tạm trữ được vay vốn không tính lãi do ngân sách Nhà nước hỗ trợ. Ngày 10/7 sau nhiều tranh cãi, Bộ Công Thương đề nghị Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam triển khai cho các thành viên mua tạm trữ gạo tương đương giá lúa tối thiểu 3.500đ/kg, mức giá này thấp hơn 500 đồng/kg so với giá sàn 4.000đ/kg mà Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam thực hiện trong vụ đông xuân đầu năm.

Người trồng lúa đồng bằng sông Cửu Long phản ứng đầy âu lo vì giá sàn mua lúa quá thấp:

“Nông dân nhiều bức xúc lắm nhưng biết làm sao bây giờ, mình làm cứ làm chính phủ nói cứ nói, nhưng mấy ông thương lái nắm dao đằng cán hết rồi, nông dân chỉ nắm đàng lưỡi thôi. Ghe ít lắm, thương lái mua lúa tươi để về tự sấy họ không để nông dân phơi sấy. Lúa tươi họ tính hết rồi mua rẻ lắm chỉ có 2.600đ-2.700đ/kg thành thử có số người bán, số khác giữ lúa lại.”

Theo Bộ Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn, vụ hè thu nói chung bao gồm lúa sớm, vụ chính và lúa muộn có thể đạt hơn 8 triệu tấn nên cần khai thông thị trường xuất khẩu để tránh ứ đọng. Trong cuộc họp ngày 9/7 ở TP.HCM, đại diện các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đều kêu gọi Hiệp Hội Lương Thực nhanh chóng triển khai mua lúa tạm trữ cho nông dân.

vualua-250.jpg
Nông dân đang canh tác vụ lúa hè thu 2010 trên một cánh đồng ở miền Trung. RFA photo (Nông dân đang canh tác vụ lúa hè thu 2010 trên một cánh đồng ở miền Trung. RFA photo)

Một ý kiến điển hình được báo chí trích thuật cho thấy sự lúng túng của kế hoạch giải cứu thị trường. Theo đó, Phó chủ tịch Thành phố Cần Thơ Nguyễn Thanh Sơn phát biểu, vụ đông xuân có giá thành thấp và giá mua cao, nay vụ hè thu giá thành cao lại mua thấp thì mâu thuẫn quá. Nếu chính phủ qui định doanh nghiệp mua theo giá thị trường thì có cần Nhà nước hỗ trợ hay không và doanh nghiệp có chắc dùng tiền hỗ trợ để mua lúa gạo.

Giá thành sản xuất lúa và mức có lãi là một vấn đề gây nhiều tranh cãi, chúng tôi trích nhận định của TS Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện lúa vùng đồng bằng sông Cửu Long:

"Thông thường Viện lúa chúng tôi tính phí đầu tư trực tiếp, sản xuất lúa thương phẩm đầu tư từ 12 tới 14 triệu đồng một héc-ta. Trong vụ đông xuân, năng suất bà con làm từ 6 tới 7 tấn/ha thì giá thành từ 2.000đ tới 2.500đ/kg. Còn vụ hè thu cũng đầu tư 12 tới 14 triệu đồng/ha mà chỉ được 4 tới 5 tấn thì chi phí giá thành phải từ 3.000đ/kg. Vốn 3.000đ mà bán 3.300đ-3.500đ/kg thì bà con lãi không đáng kể. Chưa kể có những lúc phơi sấy không đảm bảo bị hư hỏng hao hụt thì người ta không có lãi."

Tính đến trung tuần tháng 7, các doanh nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long đang tồn kho khoảng 1 triệu 500 ngàn tấn gạo, phần lớn là gạo đông xuân mua với giá cao chưa thể xuất khẩu. Như vậy nếu không giải phóng kho, muốn mua vào cũng không có chỗ để chứa.

Hiện nay thị trường xuất khẩu gạo trầm lắng, Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam khuyến khích doanh nghiệp xuất bán gạo không hạn chế như những năm trước, chỉ yêu cầu không giảm giá dưới 300 USD/tấn.Việt Nam dự kiến xuất khẩu từ 6 triệu tới 6 triệu 200 ngàn tấn gạo trọn năm 2010, mức thực xuất nửa năm vừa qua khoảng 3,5 triệu tấn trị giá 1,3 tỷ USD.

Vốn 3.000đ mà bán 3.300đ-3.500đ/kg thì bà con lãi không đáng kể. Chưa kể có những lúc phơi sấy không đảm bảo bị hư hỏng hao hụt thì người ta không có lãi.

TS Lê Văn Bảnh, Trưởng Viện lúa ĐBSCL

Việt Nam đã phát triển sản xuất lúa gạo quá nhanh, từ chỗ phải nhập lương thực mỗi năm đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ nhì thế giới. Tuy vậy các chuyên gia cho rằng, hoạt động sản xuất và tiêu thụ lúa gạo của Việt Nam không có bài bản. Doanh nghiệp mua gạo không mua lúa nên chỉ có thương lái mua lúa cho nông dân. Cả nước chạy theo sản lượng và kim ngạch, xuất khẩu nhiều nhưng là sản xuất nhỏ thu gom từ hàng triệu cánh đồng nhỏ bé của nông dân. Vựa lúa xuất khẩu đồng bằng sông Cửu Long, trên thực tế không có hệ thống kho có thể tồn trữ nổi một vụ mùa. Ăn xổi ở thì, lúc nào cũng phải quay vòng bán ra thì mới mua vào được, chuyện tồn trữ hàng năm để giữ giá như cường quốc gạo Thái Lan là điều không ai dám nghĩ tới.

Theo dòng thời sự: