Hiện tình kinh tế tài chánh tại Việt Nam gây đến nhiều giải đoán và đề nghị trái ngược nhau. Đài Á Châu Tự Do hỏi chuyện Giáo sư-Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Phúc Liên, ở Geneve, Thụy Sĩ.
Đỗ Hiếu:
Thưa Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên, theo hiện tình kinh tế, tài chính của Việt Nam ông có nghĩ là Việt Nam tránh được cuộc khủng hoảng tài chính hay không?
Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên:
Hiện giờ một số ý kiến của những kinh tế gia, những cố vấn bên nhà là tìm những biện pháp sơ sơ ở ngoài. Nhưng cái cốt lõi của nó thuộc về cơ cấu, từ chính trị đến kinh tế, bởi vì một khi chính trị nắm chặt lấy kinh tế thì thế nào cũng có lạm dụng, lạm dụng đó là lãng phí lan tràn và tham nhũng. Đó là cái căn bệnh cốt yếu. Chữa tham nhũng, không thể chữa từng cá nhân mà phải chữa cái cơ cấu.
Cái cốt lõi thuộc về cơ cấu, từ chính trị đến kinh tế, bởi vì một khi chính trị nắm chặt lấy kinh tế thì thế nào cũng có lạm dụng, lạm dụng đó là lãng phí lan tràn và tham nhũng. Đó là cái căn bệnh cốt yếu. Chữa tham nhũng, không thể chữa từng cá nhân mà phải chữa cái cơ cấu.
Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên
Cải cách (reform) cũng không được, vì bằng cải cách cái cơ cấu cũ vẫn được coi còn tốt lành, nhưng mà đây là phải thay đổi toàn diện, phải phế bỏ nó đi. Tôi thường ví không thì chỉ là vá víu khi ở trong đó nó đã ăn ruột, cuộc khủng hoảng này chữa không được nếu không thay đổi hẳn cơ cấu.
Đỗ Hiếu:
Như vậy thì Tiến sĩ khẳng định là khủng hoảng tài chánh chắc chắn rồi sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra tại Việt Nam?
Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên:
Chắc chắn rồi, bởi vì những triệu chứng bây giờ như lạm phát 25% và cái cơ cấu của tiêu dùng dựa trên “ revenue future”, sự tiêu tiền tương lai của một xã hội vừa thoát ra khỏi cảnh nghèo. Từ dự án này tới dự án kia sống trên vay mượn, hoặc là làm bảo lãnh một đồng tiền khả thể của tương lai mà được tiêu ở hiện tại thì chắc chắn là sẽ dẫn đến lạm phát. Rất khó chữa! Phải thay đổi nếu muốn nền kinh tế Việt Nam phát triển trong bền vững và lâu dài.
Đỗ Hiếu:
Vậy thì nếu trong trường hợp khủng hoảng kinh tế-tài chánh xảy ra tình hình xã hội Việt Nam sẽ ra sao?
Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên:
Những cuộc dân chúng đứng lên đều là dân nghèo hết, từ Cách Mạng Pháp 1789, cho đến cuộc Cách Mạng Vô Sản 1917, và cuộc sụp đổ của thế giới cộng sản ở Nga và ở Đông Âu. Đó là dân nghèo chứ không phải ý thức dân chủ, nó là cái quyền dạ dày khi người ta nghèo quá. Tôi sang Nga liền sau khi chế độ sụp đổ thì tôi thấy tình trạng nước ấy nghèo hết sức. Và khi nghèo rồi thì buộc lòng người ta phải lên tiếng, bởi vì nếu không lên tiếng thì chết.
Đỗ Hiếu:
Nếu đói kém lan tràn, khủng hoảng kinh tế-tài chánh xảy ra thì, theo Tiến sĩ, bộ máy của chính phủ Việt Nam có ra tay để mà ngăn chận những cuộc động loạn đó không?
Tiến sĩ Nguyễn Phúc Liên:
Tôi nghĩ đến Cuba, Bắc Hàn, người ta cũng nghèo đói, nhưng dân không nổi dậy lật đổ chế độ? Thì phải hiểu rằng hoàn cảnh của Bắc Hàn là hoàn toàn đóng khung, khép kín; Cuba cũng là vây quanh hết. Nhưng tình trạng Việt Nam khác nhiều ở chỗ chủ trương mở cửa và có 3 triệu người Việt Nam tị nạn ở nước ngoài.
Nếu có đàn áp thì ảnh hưởng ngay cả trong giới công an và quân đội - gia đình của họ cũng nghèo đói. Tôi thấy việc đàn áp dân nghèo nổi dậy có hai vấn đề: nếu chỉ từ chính quyền Việt Nam thì có lẽ không có đàn áp; nhưng ông quan thầy Trung Cộng của Việt Nam không muốn dân nổi dậy, và sự đàn áp sẽ do bàn tay lông lá của Trung Quốc chứ không phải là của Việt Nam.