Làm thế nào để giảm cân

Ảnh minh họa một phụ nữ thừa cân với đĩa bánh ngọt trên tay.

Nguyên nhân thông thường của tình trạng dư trọng lượng hay bị béo phì, là do sử dụng các thức ăn đồ uống có nhiều năng lượng. Trong khi cơ thể không có những vận động thích hợp để làm tiêu hao các năng lượng này đi. Năng lượng thừa sẽ được tích tụ dần thành các lớp mỡ dưới da, hay tích lũy trong máu làm tăng cholesterol xấu, đưa đến các bệnh về tim mạch và tiểu đường.

Đốt năng lượng thừa

Đề cập đến vấn đề giảm cân, Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng, Chủ tịch Hội Dinh Dưỡng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: 

“Điều quan trọng nhất chúng ta cần phải hiểu trước tiên về vấn đề giảm cân. Đó là chúng ta ăn vào ít hơn nhu cầu của mình. Ví dụ đối với một người trung bình, nhu cầu cơ thể cần khoảng 2.000 calori chẳng hạn, thì chúng ta chỉ ăn vào khoảng 1.500 calori mà thôi. Thì lúc đó cơ thể sẽ lấy những dự trữ, các mỡ thừa để bù vào sự thiếu hụt đó. Như vậy cơ thể sẽ trở nên thon thả hơn, chúng ta sẽ khỏe mạnh hơn.

Điều này không những không tốn kém mà chúng ta còn giảm bớt đi việc sử dụng lương thực, thực phẩm. Trong khi chúng ta biết hiện tại trên thế giới thiếu lương thực trầm trọng. Nếu chúng ta giảm cân bằng cách như thế thì vừa có lợi cho bản thân, vừa có lợi cho môi trường sống của chúng ta, và cũng là một cách để chúng ta chia sẻ với những người không có đủ thực phẩm để ăn. Một cách để giảm cân khác cũng rất hay, là chúng ta tăng tiêu hao.

Nếu chúng ta cảm thấy khó mà giảm ăn uống, thì chúng ta có thể tăng tiêu hao bằng cách tăng các hoạt động thể lực.

Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng

Nếu chúng ta cảm thấy khó mà giảm ăn uống, thì chúng ta có thể tăng tiêu hao bằng cách tăng các hoạt động thể lực. Thay vì chúng ta ngồi xem Tivi, chúng ta có thể đi lại, lên xuống cầu thang, hoặc đi thăm hỏi nhau, đi bộ nhiều hơn, hoặc tham gia các hoạt động thể dục thể thao khác. Nếu chúng ta tăng tiêu hao, mà vẫn ăn như cũ thì chúng ta vẫn có thể đốt cháy mỡ thừa bên trong cơ thể. Cùng lúc đó chúng ta lại làm tăng hoạt động của các cơ quan như tim, phổi, các hoạt động của cơ thể cũng được rèn luyện và sức khoẻ gia tăng.”         

Do vậy, nguyên tắc giảm cân là nên thực hiện cùng lúc hai biện pháp; một là tuân thủ chế độ ăn uống kiêng khem thích hợp để giảm năng lượng đưa vào cơ thể, hai là vận động, luyện tập thể dục thể thao đúng cách để tăng việc tiêu hao năng lượng. Và tuyệt nhiên các bác sĩ chỉ khuyên bệnh nhân dùng thuốc để giảm cân trong những trường hợp bắt buộc phải xuống cân nhanh, và việc áp dụng hai biện pháp vừa nói không thể đạt được kết quả như mong muốn.

Chúng ta cũng cần tìm hiểu vì sao thuốc giảm cân lại tỏ ra có hiệu quả trong biện pháp giảm trọng.

Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, thuộc Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh giải thích cụ thể về thành phần hoá học trong các loại thuốc này.

Dùng thuốc giảm cân

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức cho biết, thuốc giảm cân có thể chia thành 3 loại chính: các thuốc làm no đầy ống tiêu hóa, các thuốc làm chuyển hóa các chất béo trong cơ thể và các thuốc gây chán ăn.

Ảnh minh họa. AFP photo

Thứ nhất, loại thuốc làm no đầy ống tiêu hóa: chứa chất độn Sterculia, Methylcellulose... Các chất này không hấp thụ được vào máu mà chỉ nằm trong lòng ruột, hút nước, gây trương nở và làm đầy bụng, khiến người dùng thuốc không có cảm giác đói. Tác dụng phụ của nó là gây ra các chứng như trướng bụng, đầy hơi. Đối với những người bị chứng hẹp đường tiêu hóa, chứng to kết tràng nếu dùng loại thuốc này sẽ có nguy cơ bị tắc ruột...

Kế đến là loại thuốc tăng cường chuyển hóa các chất gây béo trong cơ thể: chứa nội tiết tố tuyến giáp Thyroxin, một chất có khả năng gia tăng chuyển hóa các chất béo ở tế bào. Thuốc chỉ có công hiệu với chứng béo phì do thiếu Thyroxin gây ra. Nhưng nó có nguy cơ làm hại tim, gây ức chế chức năng tuyến giáp nên người dùng dễ bị bướu cổ.

Loại thứ ba là các thuốc gây chán ăn: chứa chất Amphetamin, Benzedrine, Phenamin... Các chất này tác động lên hệ thần kinh trung ương gây khó ngủ, làm mất cảm giác đói, ăn mất ngon và không muốn ăn, khiến người sử dụng trở nên gầy ốm. Việc lạm dụng loại thuốc này có thể gây nghiện thuốc. Khi không dùng thuốc nữa, người sử dụng có tâm trạng chán nản và muốn tự tử. Những người bị bệnh tim mạch, cao huyết áp và bệnh tăng nhãn áp tuyệt đối không được sử dụng các loại thuốc này vì có thể bị suy tim, mù mắt.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Đức nhấn mạnh, tất cả các loại thuốc giảm cân đều gây tác dụng phụ có hại cho sức khỏe người sử dụng, và trong đó nguy hiểm nhất là loại thuốc gây chán ăn.

Điều quan trọng nhất trong vấn đề giảm cân là chúng ta đừng dùng thuốc bởi vì thuốc gây ra không ảnh hưởng này thì cũng ảnh hưởng khác.

Chị Kim Ngô, Hoa Kỳ

Ngoài việc sử dụng thuốc giảm cân, nhiều người muốn giảm béo còn áp dụng cách dùng các loại trà, thuốc lợi tiểu hoặc các loại thảo dược gây tiêu chảy. Tiến sĩ Lê Thúy Tươi, thuộc Viện Y Dược học Dân tộc Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nhiều bệnh nhân trước khi đến phòng khám điều trị béo phì đã uống các loại trà giảm cân và bị tụt huyết áp, tiêu chảy, mất nước. Theo bác sĩ Lê Thúy Tươi, trà là một loại thuốc trong y học dân tộc nhưng nguyên lý điều trị là phải giữ cân bằng cho cơ thể, trong khi tiêu chảy chính là mất cân bằng nước. Hiện tượng này nếu kéo dài có thể dẫn tới rối loạn tim mạch, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Do vậy thuốc giảm cân không phải là một biện pháp để giảm cân một cách tự nhiên, mà cách tốt nhất để giảm bớt trong lượng cơ thể là áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học, cộng với việc thường xuyên tập thể dục và vận động cơ thể. 

Hiện nay nhiều chị em trẻ dùng thuốc giảm cân do vấn đề thẩm mỹ, và vì quá tin vào các quảng cáo về sự công hiệu của nhiều loại thuốc giảm cân; nhất là tại Việt Nam việc mua các loại dược phẩm là không khó khăn gì. Cho nên nhiều người áp dụng biện pháp giảm thể trọng bằng thuốc nhưng chưa thật sự có sự hiểu biết nhiều về tác hại của loại thuốc này.

Nên ăn kiêng

Chị Kim Ngô ở Tiểu bang Virginia, Hoa kỳ với kinh nghiệm đã dùng thuốc để giảm cân trong hoàn cảnh bắt buộc vì cần xuống ký nhanh. Nhưng sau khi ngưng dùng thuốc chị đã áp dụng một phương pháp khoa học để duy trì mức giảm cân và còn tiếp tục giảm nữa. Chị Kim Ngô chia sẻ những kinh nghiệm như sau:

Vóc dáng thon thả của cô đào Angelina Jolie là niềm mơ uớc của phụ nữ. AFP photo

“Một điều khuyên đơn giản cho tất cả những ai đang muốn giảm cân; cách tốt nhất là tập thể dục – đi bộ mỗi ngày không nhiều, chừng 15 phút thôi. Đừng ăn các chất bột, đặc biệt là không dùng cơm trắng hoặc bánh mì trắng, ăn rau, ăn thịt, ăn cá bình thường. Nói tóm lại, điều quan trọng nhất trong vấn đề giảm cân là chúng ta đừng dùng thuốc bởi vì thuốc gây ra không ảnh hưởng này thì cũng ảnh hưởng khác. Tâm lý những người muốn giảm cân thường là không nói với ai hết. Cho nên khi bị các phản ứng phụ, đa số mắc cỡ không nói thật ra. Thành ra nếu có ai mắc các phản ứng phụ như là: người bị hốc hác, hao mòn sức khoẻ, cũng không ai dám nói thật là mình phản ứng phụ vì sợ bị chê cười.”  

Đề cập đến các biện pháp có thể giúp giảm cân, Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng, Chủ tịch Hội Dinh Dưỡng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết:

“Theo tôi phương pháp tốt nhất chính là nhịn ăn. Nếu bạn biết cách thực hành nhịn ăn, thì nhịn ăn là phương pháp an toàn nhất và hiệu quả cực kỳ nhanh. Bởi vì đối với những người dư cân, cái kho dự trữ bên trong cơ thể quá dư thừa. Nếu chúng ta thực hành nhịn ăn thì cơ thể sẽ lấy cái kho dư thừa đó để sử dụng năng lượng một cách rất an toàn, và cơ thể chúng ta sẽ giảm nhẹ bớt đi. Như vậy các cơ quan sẽ hoạt động nhẹ nhàng. Ví dụ xương khớp không phải chịu một gánh nặng quá tải.

Tim mạch hay hệ thống hô hấp cũng không phải hoạt động qua nhiều để nuôi một cơ thể quá lớn. Rồi đến những cơ quan có chức năng thải độc như gan, thận cũng giảm làm việc đi. Khi uống thuốc nó gì thì nói, đó cũng là những loại hóa chất nên nó vẫn tăng gánh nặng cho cơ thể, còn nếu nhịn ăn thì chúng ta không đưa bất cứ cái gì vào cơ thể và để cơ thể tự cân đối những mất cân đối có sẳn ở bên trong.

Và nhân dịp đó có thể có thể ăn luôn cả những tế bào già cũ, những tế bào khiếm khuyết, hư hỏng, kể cả những tế bào ung bướu. Cho nên trong những trong những trường hợp khẩn cấp tôi khuyên, biện pháp tốt nhất, an toàn nhất, rẻ tiền nhất, đó là thực hành nhịn ăn.”

Nếu thực hành nhịn ăn, thì nhịn ăn như thế nào để không bị mệt mỏi và vẫn duy trì được các hoạt động bình thường. Chuyên gia dinh dưỡng này cũng nhận định:

“Thường người ta mệt mỏi là do suy nghĩ của mình, chứ không phải do vấn đề nhịn ăn. Tại vì khi nghĩ đến nhịn ăn là người ta đã cảm thấy sợ hãi rồi. Có nhiều người nghĩ rằng nếu như không ăn một bữa ăn sáng thì người ta đã run rẩy tay chân. Nhưng thật ra đó là những phản ứng về mặt tâm lý do những nỗi sợ bên trong của chúng ta. Chứ còn dự trữ năng lượng bên trong cơ thể chúng ta rất lớn.

Nếu bạn biết cách thực hành nhịn ăn, thì nhịn ăn là phương pháp an toàn nhất và hiệu quả cực kỳ nhanh. Bởi vì đối với những người dư cân, cái kho dự trữ bên trong cơ thể quá dư thừa.

Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng

Nhưng điều quan trọng nhất đầu tiên là chúng tôi phải hiểu biết. Chúng ta phải hoàn toàn tin tưởng rằng cái kho dự trữ bên trong cơ thể chúng ta rất lớn. Tuy nhiên đối với những người thông thường chưa quen, tôi khuyên đầu tiên nên nhịn ăn một ngày thôi, khoảng từ 24 đến 36 giờ. Việc này rất dễ dàng thôi.”   

Theo Bác sĩ Nguyễn Kim Hưng, nhịn ăn không những giúp giảm thể trọng mà còn hoá giải các chất độc tích tụ trong cơ thể. Bà cũng đưa ra lời khuyên, đối với những người muốn giảm cân nên hạn chế các thức ăn chưá nhiều chất béo, chất bột, đường, mà nên ăn nhiều rau quả. Không nên ăn bữa chiều quá no và quá muộn, sau 7 giờ tối. Người muốn giảm cân cần quyết tâm điều chỉnh chế độ sinh hoạt hợp lý, không thức khuya hoặc dậy muộn, kết hợp với việc duy trì việc luyện tập thân thể thường xuyên, đều đặn.

So với việc sử dụng các loại thuốc dùng để giảm cân, phương pháp giảm cân thông qua chế độ ăn uống, vận động thích hợp tuy giúp giảm cân ít và chậm hơn nhưng rất an toàn.       

Theo dòng thời sự:

• Chế độ ăn uống, tập luyện với người cao huyết áp
• Cuộc sống căng thẳng: bệnh nhân tâm thần tăng
• Sức khỏe và môi trường
• Làm sao để chiến thắng bệnh tật?
• Hội chứng mệt mỏi kinh niên