Tài xế GrabBike biểu tình phản đối tăng thuế VAT, đại diện chính quyền trả lời vòng vo

Vào ngày 7/12, hàng trăm tài xế xe công nghệ GrabBike đã đồng loạt tắt ứng dụng (app) và biểu tình để phản đối quy định tăng thuế VAT thêm 10% từ ngày 5/12/2020.

Một tài xế xe GrabBike, không muốn nêu tên vì lý do an toàn (tạm gọi là anh A), có mặt tại khu vực gần trụ sở Công ty TNHH Grab, ở phường Tân Phong, quận 7, TP.HCM vào sáng ngày 7/12 kể lại với RFA quang cảnh anh tận mắt chứng kiến công an hành xử với đoàn tài xế xe GrabBike:

“Ở khu vực quận 7 thì họ không kêu giải tán, nhưng họ kêu đậu xe ở trên lề đường và yêu cầu anh em tài xế GrabBike phản đối ôn hòa, chứ đừng gây rối. Nói chung, khi trình bày việc (xuống đường phản đối thuế VAT tăng) này ra thì các anh công an cũng đồng tình.”

Phản ứng từ chính quyền

Đài RFA ghi nhận buổi làm việc tại trụ sở Công ty Grab với rất đông tài xế GrabBike được trực tiếp trên trang mạng xã hội Facebook, có tên “Hội GrabBike Sài Gòn”, kéo dài hơn 1 tiếng đồng hồ. Một tài xế GrabBike khác, cũng không muốn nêu tên (tạm gọi là anh B), tường thuật lại buổi tiếp xúc này có đại diện của Cục thuế và của Công ty Grab.

Nói chung là người ta toàn nói vòng vo mà không nói về vấn đề chính. Bên Cục thuế thì không trả lời được thắc mắc rằng 10% thuế VAT tăng thêm do công ty hay tài xế xe GrabBike trả. Đại diện Cục thuế lúc đầu trả lời lòng vòng. Khoảng sau một tiếng đồng hồ thì người ta nói là không đủ thẩm quyền trả lời câu hỏi đó. Còn đại diện Công ty Grab, bà Hà, Giám đốc Khu vực phía Nam, nói rằng cho thêm thời gian để bà trả lời câu hỏi được xác đáng. Giới tài xế hỏi thời gian trong bao lâu: 1 ngày hay 1 tuần lễ, 1 năm hay 10 năm…và bà Hà nói là sẽ trả lời sớm nhất, chứ không đưa ra thời gian cụ thể-Tài xế GrabBike ẩn danh

“Nói chung là người ta toàn nói vòng vo mà không nói về vấn đề chính. Bên Cục thuế thì không trả lời được thắc mắc rằng 10% thuế VAT tăng thêm do công ty hay tài xế xe GrabBike trả. Đại diện Cục thuế lúc đầu trả lời lòng vòng. Khoảng sau một tiếng đồng hồ thì người ta nói là không đủ thẩm quyền trả lời câu hỏi đó. Còn đại diện Công ty Grab, bà Hà, Giám đốc Khu vực phía Nam, nói rằng cho thêm thời gian để bà trả lời câu hỏi được xác đáng. Giới tài xế hỏi thời gian trong bao lâu: 1 ngày hay 1 tuần lễ, 1 năm hay 10 năm…và bà Hà nói là sẽ trả lời sớm nhất, chứ không đưa ra thời gian cụ thể.”

Báo giới ghi nhận ở Hà Nội có hàng trăm người mặc áo Grab xuống đường tuần hành trên xe gắn máy qua các tuyến đường Đinh Tiên Hoàng, Nguyễn Chí Thanh, Cầu Giấy…và sau đó tụ tập tại trụ sở Grab Duy Tân. Đoàn người này được nói là mang băng-rôn, khẩu hiệu yêu cầu Grab xem xét lại chính sách thuế mới. 

Báo mạng Lao Động, dẫn lời của một đại diện Công ty Grab ở Hà Nội cho biết đã cho người nói chuyện và giải thích với các tài xế rằng việc thuế VAT tăng thêm 10% là quy định của nhà nước, không phải do Grab tự ý tăng. 

Zing.vn, trong bản tin liên quan giới tài xế GrabBike biểu tình phản đối mức thuế VAT tăng thêm 10%, vào ngày 7/12, đã trích lời Phó trưởng phòng CSGT Công an Hà Nội, Thiếu tá Đào Việt Long cho biết nhóm tài xế mặc áo Grab tuần hành chưa xin phép cơ quan chức năng và cơ quan này đã báo cáo lên Công an thành phố Hà Nội, vào chiều cùng ngày, để đề xuất phương án xử lý theo quy định.

Nguyện vọng và hy vọng của tài xế GrabBike

Vụ việc hàng trăm tài xế GrabBike biểu tình ở Hà Nội và Sài Gòn diễn ra sau khi Nghị định 126, được ban hành và có hiệu lực từ ngày 5/12/2020. Nghị định 126 quy định tất cả các tài xế công nghệ sẽ bị xem là cá nhân hợp tác với tổ chức kinh doanh và phải chịu mức thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% phát sinh trên tất cả các cuốc xe, thay vì mức 3% như hiện nay.

Ví dụ đơn giản mà tài xế GrabBike Nguyễn Văn Dũng chia sẻ với RFA hôm 3/12 là một cuốc xe thu về 100 ngàn đồng, thì đóng phí cho Công ty Grab 20%. Với mức thuế mới tăng thêm 10% VAT, thì tổng thuế VAT một cuốc xe lên đến 30%. 

Tài xế GrabBike tạm gọi tên A, chia sẻ thêm vào hôm 7/12:

“Tại vì 20% thuế VAT đã tính vào phần thuế thu hộ cho nhà nước rồi. Thắc mắc là 10% tăng thêm do khách hàng chịu hay tài xế chịu hoặc khách hàng và công ty Grab phải chia đôi. Tính ra chiết khấu thuế VAT bây giờ là hơn 27%. Mức thuế này là cao quá, chưa kể chi phí tiền xăng nhớt, xe hư hao…”

Qua trao đổi với hai tài xế ẩn danh, Đài RFA nêu câu hỏi liệu rằng họ sẽ tiếp tục công việc này hay không, trong điều kiện mức thuế VAT vẫn tăng thêm 10% mà tài xế GrabBike phải chịu. Cả hai tài xế cùng trả lời cho chúng tôi biết rằng họ phải tìm công việc khác để làm. Tài xế GrabBike tạm gọi tên B bày tỏ:

“Phải tìm công việc khác vì mức thuế này nặng quá, mà cứ thu thuế không thôi, đâu có lo gì được cho tài xế đâu.”

Tài xế GrabBike tạm gọi tên B chia sẻ thêm rằng không có hy vọng gì sau cuộc tiếp xúc với đại diện Cục thuế và Giám đốc đại diện Grab Khu vực phía Nam: 

“Chắc chắn là không có hy vọng. Tại vì anh em bức xúc tập trung đến công ty hỏi vậy thôi, chứ quy định thuế tăng này khi tới tai Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, nếu ông giải quyết thì mới hy vọng được thôi. Còn bên Cục thuế đã ra quy định thì không có hy vọng gì họ thu hồi lại quyết định. Cục thuế và Công ty Grab coi như là một. Cục thuế ban hành quy định gì thì Công ty Grab phải tuân theo và Cục thuế đâu cần biết Công ty Grab làm cách nào, miễn sao thu về 10% thuế VAT tăng thêm thôi.”

Ngân sách quốc gia bị thâm hụt rất lớn và việc tăng thuế để bù đắp sự thâm hụt của ngân sách quốc gia, về lý mà nói thì cũng phải có một sự công bằng. Tại vì trong các hình thức kinh doanh vận tải, mới gần đây, ngành hàng công, cụ thể là Vietnam Airlines được Nhà nước cấp hàng nghìn tỷ để bù lỗ cho sự thiệt hại do đại dịch COVID-19 gây ra. Nhưng trong khi bối cảnh kinh tế khó khăn, rất nhiều người lao động phải lao ra đường hành nghề chạy xe ôm như vậy lại bị đánh thuế. Việc đánh thuế vào lực lượng lao động phổ thông như thế thi tôi cho rằng rất là bất công. Và việc đánh thuế đó, thực ra, sẽ gây nên những sự bất ổn xã hội ngầm rất lớn; không phải chỉ riêng trong lĩnh vực vận tải mà còn nhiều lĩnh vực khác. Bởi vì, chi phí giao thông vận tải còn liên quan đến các chi phí sản xuất và giá dịch vụ của rất nhiều ngành khác nữa-Ông Nguyễn Lân Thắng

Mạng Báo Zing.vn, vào hạ tuần tháng 9/2019, ghi nhận theo ước tính của Google và Temasek, thị trường gọi xe công nghệ, bao gồm cả dịch vụ giao thức ăn tại Việt Nam có quy mô 500 triệu USD vào năm 2018, cao gấp 2,5 lần so với mức 200 triệu USD vào năm 2015. Con số này có thể tăng lên 2 tỷ USD vào năm 2025. Trong đó, theo thống kê của ABI Research, trong 6 tháng đầu năm 2019, Việt Nam có 200 triệu chuyến xe thông qua ứng dụng công nghệ và Grab chiếm áp đảo đến 73% thị phần. 

Ông Nguyễn Lân Thắng, một khách hàng sử dụng dịch vụ GrabBike và là một nhà hoạt động xã hội, theo dõi sát sao cuộc đình công của giới tài xế GrabBike hôm 7/12, lên tiếng với RFA về quan điểm của ông.

“Ngân sách quốc gia đang bị thâm hụt rất lớn và việc tăng thuế để bù đắp sự thâm hụt của ngân sách quốc gia, về lý mà nói thì cũng phải có một sự công bằng. Tại vì trong các hình thức kinh doanh vận tải, mới gần đây, ngành hàng công, cụ thể là Vietnam Airlines được nhà nước cấp hàng nghìn tỷ để bù lỗ cho sự thiệt hại do đại dịch COVID-19 gây ra. Nhưng trong khi bối cảnh kinh tế khó khăn, rất nhiều người lao động phải lao ra đường hành nghề chạy xe ôm như vậy lại bị đánh thuế. Việc đánh thuế vào lực lượng lao động phổ thông như thế thi tôi cho rằng rất là bất công. Và việc đánh thuế đó, thực ra, sẽ gây nên những sự bất ổn xã hội ngầm rất lớn; không phải chỉ riêng trong lĩnh vực vận tải mà còn nhiều lĩnh vực khác. Bởi vì, chi phí giao thông vận tải còn liên quan đến các chi phí sản xuất và giá dịch vụ của rất nhiều ngành khác nữa.”

Trên trang Facebook Đài RFA, chúng tôi cũng ghi nhận rất nhiều ý kiến đồng tình với giới tài xế GrabBike rằng Chính phủ Việt Nam cần xem xét lại quy định mới tăng thế VAT 10% đối với dịch vụ xe công nghệ. Độc giả Nguyễn Phi Long bình luận rằng “Giữa lúc dịch bệnh COVID-19 và thiên tai bão lụt làm người dân điêu đứng. Đời sống rất khó khăn trăm bề mà lại tăng thuế VAT thật bất nhân và không hợp lý”.