Những gói hỗ trợ sử dụng thế nào để vực được nền kinh tế dậy sau dịch COVID-19?

0:00 / 0:00

Ông Trương Văn Phước - nguyên quyền Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia mới đây cho báo chí biết, Việt Nam vẫn cần có thêm gói hỗ trợ quy mô lớn trong ít nhất hai năm tới, dù đã có các gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp với quy mô tương đương 2,85% GDP.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cũng vừa đề cập khả năng huy động 180 ngàn tỷ đồng từ dân cư qua phát hành trái phiếu cho gói phục hồi kinh tế... chứ không vay từ nguồn vốn quốc tế.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, khi trả lời RFA hôm 19/11, nhận định:

“Theo tôi thì hiện nay trong nước đang có khả năng, một mặt cứ huy động nguồn ở trong nước. Nhưng nếu như các tổ chức quốc tế như Ngân hàng thế giới, Quỹ tiền tệ quốc tế... có thể có các gói hỗ trợ với lãi suất thấp thì tôi thấy Việt Nam cũng không nên từ chối.”

Theo ông Trương Văn Phước, tổng quy mô gói hỗ trợ bao nhiêu không quan trọng bằng việc ‘kê đơn’ đúng đối tượng và theo dõi được phản ứng của nền kinh tế qua mỗi đợt hỗ trợ. Dù Việt Nam đã tung ra nhiều gói hỗ trợ nhưng theo phản hồi của người dân và doanh nghiệp là chưa hiệu quả.

Theo tôi thì hiện nay trong nước đang có khả năng, một mặt cứ huy động nguồn ở trong nước. Nhưng nếu như các tổ chức quốc tế như Ngân hàng thế giới, Quỹ tiền tệ quốc tế... có thể có các gói hỗ trợ với lãi suất thấp thì tôi thấy Việt Nam cũng không nên từ chối.
-Tiến sĩ Lê Đăng Doanh

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, cho biết thêm:

“Gói hỗ trợ của Chính phủ với 2,85% GDP là một nỗ lực rất lớn của Chính phủ trong tình hình ngân sách gặp khó khăn. Tuy vậy tác động và thiệt hại kinh tế mà COVID-19 gây ra rất là trầm trọng. Như chúng ta đã biết, GDP trong quý ba giảm đến -6,71%, cho nên giới chuyên gia đang đề nghị và chuẩn bị một gói hỗ trợ lớn hơn, khoảng 800 ngàn tỷ, tương đương khoảng 10% GDP. Hy vọng gói này sẽ được hoàn chỉnh và trình Quốc hội trong một phiên họp đột xuất vào tháng 12 này.”

Những gói hỗ trợ trước đây chưa phát huy được hiệu quả mong muốn, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh là bởi vì người thiết kế ra gói hỗ trợ muốn bảo đảm an toàn, cho nên đưa ra nhiều quy định, nhiều thủ tục, đòi hỏi nhiều giấy tờ chứng minh... Cho nên rất ít doanh nghiệp tiếp cận được với gói hỗ trợ đó. Rút kinh nghiệm lần này, Chính phủ đã giảm nhiều thủ tục, giấy tờ... Theo ông Doanh, Chính phủ cũng có chủ trương tạm hoãn thời hạn nộp hạn thuế, nhưng chưa rõ có giảm thuế hay không? Các ngân hàng cũng cho tạm hoãn thời hạn trả nợ, cũng như những nỗ lực để giảm lãi suất ngân hàng. Ông Doanh nói tiếp:

“Một số gói hỗ trợ ở một số nơi được giản ngân nhanh, đúng đối tượng, nhưng cũng có những nơi người dân nói là chưa nhận được gói hỗ trợ. Hoặc những gói hỗ trợ này lại được giải ngân đến các đối tượng không gặp khó khăn, vẫn đang no đủ, thậm chí có người vẫn đang nhận được lương. Sắp tới đây, chính phủ sẽ kết hợp với công nghệ thông tin, với chính quyền địa phương để có thể cải thiện việc giải ngân với các gói hỗ trợ đó, để đảm bảo đến đúng người, kịp thời và có hiệu quả.”

000_9RW27D.jpg
Các máy bay chở khách của Vietnam Airlines và Pacific Airlines không hoạt động đang đỗ tại sân bay quốc tế Nội Bài, Hà Nội vào ngày 18/11/2021. Nhac NGUYEN / AFP.

Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát từ năm 2020, Chính phủ Việt Nam đã công bố nhiều gói cứu trợ để vực dậy nền kinh tế bị đình trệ, như gói hỗ trợ 62 ngàn tỷ đồng cho người dân và doanh nghiệp, hay gói tín dụng 16 ngàn tỉ đồng với lãi suất 0%/năm cho doanh nghiệp vay để trả cho người lao động ngừng việc làm do ảnh hưởng của dịch COVID-19, hay gói hỗ trợ doanh nghiệp lên đến 250 ngàn tỷ đồng...

Tuy nhiên dư luận trên mạng xã hội cho rằng nhiều người nghèo vẫn khó tiếp cận gói hỗ trợ vì thủ tục khó khăn. Một người dân ở Đà Nẵng khi trả lời RFA TV cho biết những khó khăn khi nhận được hỗ trợ của chính phủ:

"Những người họ phải buôn bán mưu sinh hàng ngày mới có tiền trang trải cuộc sống của gia đình họ, thậm chí phải chạy gạo từng bữa... mà hầu như tất cả đều không được một sự quan tâm nào của thành phố. Những gói an sinh đưa ra thì buộc lòng phải có giấy tờ chứng nhận hộ nghèo, mà thực chất những người họ tụ tập đến thành phố này để mưu sinh thì không có giấy tờ nào cả. Thì chi bằng chúng ta cứ chia đều cho tất cả các hộ, phải thực tế, phải tiếp cận được dân nghèo, họ rất là khó khăn..."

Một người dân miền Trung khác cũng cho RFA TV biết trong lúc khó khăn này rất cần hỗ trợ mà sao thủ tục rườm rà quá:

“Chú thấy phương pháp đề ra để nhận được hỗ trợ này nó nhiêu khê quá... phải có xác nhận này xác nhận kia, bở vì có những người họ ở địa phương khác họ đến đây họ ở trọ, đi làm kiếm sống... mà bây giờ biểu họ về địa phương xác nhận... về thì tiền lộ bao nhiêu, rồi trở ra lại biết có nhận được hay không... trong lúc khó khăn, lúc này là lúc cần nè... mà sao chú thấy qua cái dịch mà không có ai có hết.”

Dù có nhiều gói cứu trợ, nhưng theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2020 có tổng cộng 101,7 ngàn doanh nghiệp phải đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh.

Một số gói hỗ trợ ở một số nơi được giản ngân nhanh, đúng đối tượng, nhưng cũng có những nơi người dân nói là chưa nhận được gói hỗ trợ. Hoặc những gói hỗ trợ này lại được giải ngân đến các đối tượng không gặp khó khăn, vẫn đang no đủ, thậm chí có người vẫn đang nhận được lương.
-Tiến sĩ Lê Đăng Doanh

Khi trả lời RFA từ Sài Gòn, chủ một doanh nghiệp sản xuất hàng điện tử gia dụng, nói:

“Qua hơn hai năm nay, dịch bệnh COVID-19 đem lại cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân khó khắn rất nhiều, mà không nhận được sự hỗ trợ nào hết. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân chúng tôi đóng góp cho GDP đất nước là gần 60%, còn doanh nghiệp Nhà nước chỉ làm ăn thua lỗ. Nhưng những đồng hỗ trợ không bao giờ đến các doanh nghiệp tư nhân chúng tôi. Hơn 100 ngàn doanh nghiệp phải đóng cửa là con số chứng minh, cho thấy Nhà nước nói và làm hoàn toàn không giống nhau.”

Giới doanh nghiệp cho rằng, để hiệu quả, tất cả mọi hình thức cứu trợ phải minh bạch rõ ràng, chứ nếu chỉ dựa vào bao cấp từ gói hỗ trợ rồi chia đều, thì không thể phát huy hiệu quả. Chưa kể, nếu không biết dựa vào tiêu chuẩn gì, thì dễ phát sinh tiêu cực, đó là chưa nói đến vấn đề thủ tục. Những người quản lý phải tìm ra cách khắc phục thì mới mong giúp được giới doanh nghiệp và người dân gặp khó khăn vì đại dịch COVID-19.

Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, người có nhiều kinh nghiệm trong ngành dệt may và da giầy, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do, nhận định:

“Các gói hỗ trợ đấy được tuyên bố lên, nhưng mà nó có đến tay doanh nghiệp cần được giúp đỡ hay không, thì chưa thấy được rõ ràng. Theo những thông tin tôi nhận được thì rất nhiều doanh nghiệp cần được giúp đỡ, nhưng chưa tiếp cận được sự giúp đỡ của Nhà nước. Vì vậy cho nên người ta không có cách nào khác là phải đóng cửa thôi... Nhà nước cần phải nhanh chóng phối hợp với các hội đoàn, ví dụ như phòng thương mại, hay các câu lạc bộ doanh nghiệp vừa và nhỏ... để mà đưa ra các phương án để giúp đỡ cho các doanh nghiệp trong thời kỳ khó khăn này, và phải nhanh chóng triển khai.”

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, hiện vấn đề đưa ra chính sách đến khi triển khai thì thời gian hơi quá dài, nên doanh nghiệp không có sức chịu đựng nổi.