Chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020
Tại cuộc họp sơ kết thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 Khóa XI một số vấn đề chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020, diễn ra vào sáng ngày 24/3, Bộ Lao động-Thương binh-Xã hội báo cáo Nghị quyết đặt ra 26 chỉ tiêu và đã có 24 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tại cuộc họp này, nhắc lại Nghị quyết Trung ương 5 là chính sách đảm bảo an sinh xã hội phát triển toàn diện, tiến tới bao phủ toàn dân. Trong đó chú trọng vào xóa bỏ hoàn toàn nghèo đói cho người dân mọi nơi mọi thời điểm, giải quyết nhóm nghèo nhất và vùng nghèo nhất, thu hẹp khỏang cách giàu nghèo giữa các vùng, miền, dân tộc…
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh qua kết quả báo cáo cho thấy các chỉ tiêu đều đạt và vượt như tỷ lệ giảm nghèo nhanh, thu nhập của người lao động tăng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế ngày càng được mở rộng, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên…Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng chính sách xã hội còn chưa bao phủ hết các đối tượng cũng như chưa thực hiện đồng bộ.
Nhà nghiên cứu xã hội học-Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, cho RFA biết ghi nhận của bà liên quan chính sách an sinh xã hội tại Việt Nam trong giai đoạn 2012-2020:
<i>Nghề của tôi là bên mầm non. Sau khi nghỉ tết thì trở lại làm việc vào ngày 3/2, nhưng do bị dịch COVID-19 thì nghỉ luôn tới giờ. Vì làm việc cho trường tư nhân nên không có trợ cấp gì hết. Hôm rồi tôi có nhắn tin cho cô hiệu trưởng, hỏi rằng trường có hỗ trợ cho nhân viên trong đợt nghỉ do dịch bệnh gì không? Cô hiệu trưởng bảo sẽ hỗ trợ cho các cô (bảo mẫu) 3 triệu/tháng trong tháng 2. Nghe vậy thì thấy mừng, nhưng chưa đi làm lại nên chưa biết thế nào. Rồi bây giờ kéo dài sắp hết tháng 3 mà cũng chưa được đi làm<br/>-Cô Trang</i>
“Gọi là an sinh xã hội thì rộng lớn lắm và lại qua một quãng thời gian rất là dài nữa nên thật sự tôi không thể đánh giá hết được. Nhưng theo cảm nhận của tôi thì đúng là an sinh xã hội trong khoảng 10 năm vừa qua thì có tốt lên thật, cũng đảm bảo cho phần đông người dân có được anh sinh tốt hơn. Tất nhiên vẫn còn những đối tượng gặp khó khăn và chưa được hưởng những phúc lợi cần thiết. Còn những người gọi là yếu thế quá, gặp khó khăn quá thì vẫn cần sự hỗ trợ hơn nữa cho họ vì những người nghèo hoặc cận nghèo thì khó khăn lắm, hay những người bị bệnh hiểm nghèo cũng rất khó khăn.”
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, trong một cuộc họp về chính sách xã hội hồi trung tuần tháng 12/2018 đã lưu ý đến những vấn đề xã hội mới nảy sinh như sự chênh lệnh giàu nghèo giữa các nơi ngày càng cao trong lúc mục tiêu của chính sách là thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.
Một ví dụ điển hình mới nhất được nhiều người quan tâm trong lúc Việt Nam đối mặt với dịch COVID-19 là Chủ tịch tập đoàn Liên Thái Bình Dương-Doanh nhân Johnathan Hạnh Nguyễn, vào trung tuần tháng 3, đã chi ra số tiền khoảng 360 ngàn USD để thuê chuyên cơ riêng chở con gái (bệnh nhân dương tính COVID-19 số 32) từ Châu Âu về Việt Nam cách ly. Mặc dù ông Johnathan Hạnh Nguyễn lên tiếng với báo chí rằng quyết định không cho con gái bay trên máy bay thương mại vì lo ngại sẽ ảnh hưởng đến hành khách khác, tuy nhiên không ít ý kiến trong dư luận mang ra so sánh với rất nhiều trường hợp những người già neo đơn vô gia cư không có chốn nương thân trong lúc dịch bệnh diễn biến phức tạp.
Tiến sĩ xã hội học Trịnh Hòa Bình, cũng từng nêu quan điểm của ông với RFA liên quan các vấn đề mới nảy sinh trong xã hội được gom lại ở tầng vĩ mô. Tiến sĩ Trịnh Hòa Bình nhấn mạnh:
“Có nhiều vấn đề liên quan đến manh áo mà cơ thể kinh tế xã hội này vốn đã từng mặc vừa vặn nhưng nay không còn vừa vặn nữa. Tức là câu chuyện không tương thích giữa thể chế với sự phát triển mang tính chất khởi phát, đồng bộ, toàn thể để kích hoàn toàn xã hội.”
Gói cứu trợ quốc gia về an sinh xã hội trong dịch COVID-19
Đài RFA ghi nhận đối với vấn đề mới phát sinh trong xã hội do bị tác động của dịch COVID-19 trong suốt hai tháng qua, vào hôm 6/3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ban hành Chỉ thị 11, trong đó cung cấp gói tín dụng để tiếp tục đầu tư cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi COVID-19 có tổng giá trị 285 ngàn tỷ đồng trên toàn hệ thống. Dự kiến Bộ tài chính và Ngân hàng Nhà nước trực tiếp thực hiện các gói hỗ trợ doanh nghiệp và an sinh xã hội 28 ngàn tỷ đồng.
Mới nhất tại cuộc họp vào sáng ngày 24/3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố rằng trước mắt cần nghiên cứu một gói cứu trợ quốc gia về an sinh xã hội, thiết thực với người lao động.

Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương nói với RFA rằng giống như các quốc gia khác trên thế giới bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 thì quyết định của Chính phủ Việt Nam về gói cứu trợ an sinh xã hội là điều cấp thiết. Theo Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương thì nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ là thành phần cần được hỗ trợ sớm nhất, vì:
“Tôi nghĩ nhóm những doanh nghiệp vừa và nhỏ là cần trước tiên bởi vì đấy là đối tượng sẽ bị tác động lớn nhất của dịch COVID-19 này, khiến cho mọi thứ đều bị suy giảm hết đi. Tôi cho rằng gói cứu trợ đáng kể nhất có thể hỗ trợ cho những nhóm như thế và số lượng người được cứu trợ sẽ khá là đông. Khi họ được hưởng thì bản thân doanh nghiệp được hưởng và những người lao động cho các doanh nghiệp đấy được hưởng theo. Gia đình của họ cũng được hưởng, kể cả khách hàng của họ cũng được hưởng. Như vậy số người dân được hưởng rất là đông.”
Người dân bao giờ được nhận hỗ trợ?
Đài RFA trao đổi với một số người làm việc trong các doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ. Họ cho biết có nơi giảm bớt giờ làm và không được trả lương trong những giờ nghỉ việc, có nơi thì hoàn toàn không đi làm và không nhận được sự hỗ trợ nào từ doanh nghiệp trong suốt thời gian dịch COVID-19 vừa qua.
Cô Trang, làm công việc bảo mẫu tại một trường tư nhân ở Sài Gòn chia sẻ:
<i>Tôi nghĩ nhóm những doanh nghiệp vừa và nhỏ là cần trước tiên bởi vì đấy là đối tượng sẽ bị tác động lớn nhất của dịch COVID-19 này, khiến cho mọi thứ đều bị suy giảm hết đi. Tôi cho rằng gói cứu trợ đáng kể nhất có thể hỗ trợ cho những nhóm như thế và số lượng người được cứu trợ sẽ khá là đông. Khi họ được hưởng thì bản thân doanh nghiệp được hưởng và những người lao động cho các doanh nghiệp đấy được hưởng theo. Gia đình của họ cũng được hưởng, kể cả khách hàng của họ cũng được hưởng. Như vậy số người dân được hưởng rất là đông<br/>-Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương</i>
“Nghề của tôi là bên mầm non. Sau khi nghỉ tết thì trở lại làm việc vào ngày 3/2, nhưng do bị dịch COVID-19 thì nghỉ luôn tới giờ. Vì làm việc cho trường tư nhân nên không có trợ cấp gì hết. Hôm rồi tôi có nhắn tin cho cô hiệu trưởng, hỏi rằng trường có hỗ trợ cho nhân viên trong đợt nghỉ do dịch bệnh gì không? Cô hiệu trưởng bảo sẽ hỗ trợ cho các cô (bảo mẫu) 3 triệu/tháng trong tháng 2. Nghe vậy thì thấy mừng, nhưng chưa đi làm lại nên chưa biết thế nào. Rồi bây giờ kéo dài sắp hết tháng 3 mà cũng chưa được đi làm.”
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong, tại một cuộc họp vào chiều ngày 25/3 cho biết Chính quyền thành phố sẽ xem xét chính sách hỗ trợ kịp thời cho người lao động bị mất việc do dịch COVID-19 vào 28/3 tới đây.
Trả lời câu hỏi của RFA liên quan thông tin hỗ trợ xã hội của Thủ tướng, hầu hết những người bị ảnh hưởng nặng nề do dịch COVID-19 như cô Trang đều nói với RFA rằng họ luôn nghe ngóng thông tin nhưng không rõ bao giờ mới được tận tay nhận được sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền; trong khi cuộc sống hàng ngày các chi phí như điện, nước, giá cả nhu yếu phẩm…đều không giảm.